Κυριακή 17 Μαΐου 2020

Σελιδοδείκτης | Τζάμπα η παράταση | Κώστας Καβανόζης | Μαρίνα Καρτελιά

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.









Πολυαναμενόμενη η επόμενη λογοτεχνική αποτύπωση του Κώστα Καβανόζη, αυτή τη φορά με μια συλλογή διηγημάτων με γενικό τίτλο Τζάμπα η παράταση από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Με φροντισμένη έκδοση και εξώφυλλο που υποσχόταν έναν ακόμη βαθύ και εποικοδομητικό λογοτεχνικό δρόμο, όπως μας έχει συνηθίσει, έκανε το ντεμπούτο του της πρώτες μέρες του ανοίγματος των βιβλιοπωλείων μετά το lockdown. Επίδραση στα λογοτεχνικά πράγματα και στους αναγνωστικούς μας στόχους θα είχε κάθε εποχή, αλλά αυτήν ειδικά, πιστεύω ότι ήρθε για να αφήσει το σημάδι του αυτό το βιβλίο.

Γιατί απ΄τις πρώτες συνδέσεις που έκανα ξεκινώντας την ανάγνωση, με τα πρώτα διηγήματα, αν και αποτελούν ήδη δημοσιευμένα σε ιστοσελίδες και λογοτεχνικά περιοδικά αρκετά απ΄αυτά, ήταν η εξής: Πολλά απ΄τα στοιχεία της κοινωνικής επαφής που στερούμαστε σα νάρθε το βιβλίο και οι ιστορίες που έπλασε ο Κώστας Καβανόζης να μας τις θυμίσει. Σα να έγινε, με τις συναναστροφές και σχέσεις που περιγράφονται στα διηγήματα, μια αγκαλιά αυτό το βιβλίο, ή μια υπενθύμιση της αγκαλιάς σε μια εποχή που μας λείπει τόσο, σαν απαγορευμένη ή σαν επιβεβλημένη η στέρησή της απ΄τους καιρούς. Και όπως περιγράφεται πλέκοντας τις ιστορίες και τις κοσμοθεωρίες πολλών ανθρώπων, στο "Τζάμπα η παράταση", να διαπιστώσουμε ότι τελικά δεν πήγε τζάμπα η οικοσυσπείρωση, η παράταση της ζωής μας στη γη, τα διδάγματά της με τόσο άμεσο τρόπο. Δεν πήγε τζάμπα η παράταση της επιλογής μας να αλλάξουμε επιτέλους ματιά και μάτια. Μας δόθηκε για να ζήσουμε και να βγούμε διαφορετικοί και στην έξοδο να μας περιμένει όπως πάντα ένα καλό βιβλίο.

Η φιλία, η αντροπαρέα, οι οικογενειακές συγκεντρώσεις, ο ερωτισμός, τα φιλιά κι η αγκαλιά, η συντροφική αγάπη, η πατρική αγκάλη που κληρονομείται σάμπως μες στο dna μας, αν υφίσταται κάτι τέτοιο... ΄Ολα είναι εδώ, να μας δώσουν την εικόνα ενός κόσμου όπου ακόμα υπάρχουν, υφίστανται, καθορίζουν κοινωνικές ισορροπίες και πλάθουν ιστορίες. Πως υπάρχει η ελπίδα να τα ξαναβρούμε ή πώς άμα τα ιστορούμε, τα διαβάζουμε, θα αξιωθούμε να τα ξαναζήσουμε και ίσως τώρα πιο ουσιαστικά.

Γιατί στον τρόπο που περιγράφονται απ΄την πένα του Κώστα Καβανόζη, υπάρχει ένα βάθος που δείχνει δουλειά εαυτού. Που ίσως το χρωστάμε και μεις στους εαυτούς μας κι αυτό το βιβλίο ήρθε αυτή την περίοδο να μας δείξει το δρόμο να το δικαιώσουμε. Να κάνουμε αυτή τη δουλειά, να ψάξουμε να βρούμε τις λέξεις όπως ο συγγραφέας, να τις πλέξουμε ανύποπτα και φυσικά, αλλά να έχει προηγηθεί η διανοητική εκείνη επεξεργασία, η βαθιά βουτιά στον εαυτό με τρόπο που επιτρέπει να φαίνεται φυσικό το αποτέλεσμα. Και να κυλούν οι ιστορίες νεράκι στην πλοκή και βάλσαμο στην αλήθεια της αφήγησης.

΄Ενα ελιξήριο λοιπόν το βιβλίο αυτό, ένα ανθεκτικό αντίσωμα, μια συνομιλία με το ιστορικό παρελθόν και με τα προηγούμενα βιβλία το "Μουσείο", μια ελεγεία θανάτου που καταλήγει ύμνος ζωής. Τα "Ψίχουλα" το πρώτο που καρμικά με βρήκε και ξεκίνησα από κει, μια συναισθητική μου σύνδεση με το "Τυχερό".  "Η παραμονή" ο ύμνος της αντροπαρέας και της φιλίας, της βαθιάς συγγένειας που δεν χρειάζεται πολλά για να ειπωθεί και να συντηρηθεί. "Τραμπολίνο" έκανε ένα απ΄τα αγαπημένα θέματα του Κώστα Καβανόζη, η φύση και τα ζώα, θέμα που στην παρούσα εποχή το είδαμε στα μάτια μας να αποκτάει το σεβασμό που του αναλογεί και αυτό συμβαίνει και στην ιστορία αυτή κατά έναν καρμικά τραγικό τρόπο, όπως και στο "δέντρο"... Ξαναθυμήθηκα τη μαγεία των εθίμων και τον τρόπο που γράφει γι΄αυτά τον ιδιαίτερο ο Κώστας Καβανόζης στα "Ραβδιά και Τριγωνάκια". Ευχάριστα με αποτέλειωσε συγκινησιακά "Ο Μήτσος και η Τότα" - δικός μου υπότιτλος "Η Τυχερή Αλεπού" - κι άλλο οτιδήποτε δε λέω γιατί θα σας το χαλάσω. Τέλος, όλα έδειξαν και με αυτή την ιστορία ότι καθόλου δεν πήγε "Τζάμπα η παράταση" γιατί σ΄αυτό το διήγημα καταφέρνει να μιλήσει χωρίς λόγια για την αγάπη προς τους προγόνους και τη σύνδεση που μας ακολουθεί. Σύνδεση αγάπης και βαθιάς ένωσης που δεν τελειώνει ποτέ όπως διατυπώνεται με ελάχιστα ουσιαστικά λόγια στο τόσο ευαίσθητο "Το φως", όπου άνοιξαν πια οι εύκολοι αλήθεια κρουνοί μου και δεν έκλειναν.  ΄Αφησα να διαβάσω τελευταίο το "Λευκό",  ταινία μικρού μήκους αγγελοπουλικής ατμόσφαιρας στα τοπία που είναι ρόλοι, υμέναιος της απώλειας, για τη διαχείριση και περιγραφή της οποίας η γλώσσα αποκτά δωρικότητα, για να περιγράψει το πένθος παίρνοντας απόσταση απ΄αυτό και χωρίς να γίνει μελό.

Και τα δάκρυα πλέον φεύγουν και κυλούν αβίαστα παρόλα αυτά, για μένα που δεν πρόλαβα - όπως περιγράφεται στο "Μουσείο" - να τα μαζέψω σ΄ένα μπουκαλάκι και να έχετε τις αποδείξεις πως νιάστηκα, μπήκα στο βιβλίο αυτό, δέθηκα και νιώθω τη μικρή μελαγχολία του αποχωρισμού, τώρα που τέλειωσε. Αν και ξέρω ότι πάντα θα επιστρέφω.

Γιατί συμπέρασμα μου αγιασμένο απ΄τις περιγραφές, την όμορφη σφιχτοπλεγμένη γλώσσα, την αριστοτεχνική πλοκή των ιστοριών, το αδιόρατο χιούμορ που σκάει στην επιφάνεια ακριβώς τις στιγμές που πρέπει, τη μουσικότητα των φράσεων και τη συντακτική ποιητική του Κώστα Καβανόζη και σ΄αυτό το βιβλίο, - σε αλληλεπίδραση με τα προηγούμενα. σε συνομιλία και συνάφεια με το Τυχερό, αλλά σε εξέλιξη του Χαρτόκουτου - είναι αυτό:

Ο συγγραφέας, με τα προσφιλή του θέματα, με την ματιά του ώριμη και βαθύτερη, με την ποιότητα της γλώσσας, ένα πράγμα έχει καταφέρει κι όχι χωρίς προσωπική προσπάθεια θεωρώ, αλλά με περισσή συγγραφική ακεραιότητα που δεν μαθαίνεται: Να μην προδίδει την αύρα του. - 

Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό. Κι αυτό που σε κάνει να λυπάσαι λίγο λιγότερο, όταν τελειώνει ένα τέτοιο βιβλίο. Η αύρα του σε τυλίγει και σ΄ακολουθεί στα επόμενα δικά σου βήματα.



Τζάμπα η παράταση
Κώστας Καβανόζης
Εκδόσεις Πατάκη







Ο Κώστας Καβανόζης κατάγεται από το Τυχερό Έβρου. Γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1967 και ζει στην Ξάνθη. 

Κυκλοφορούν τα βιβλία του Τυχερό (μυθιστόρημα, Πατάκης 2017, βραχεία λίστα Βραβείου Μυθιστορήματος Αναγνώστη), Το χαρτόκουτο ( Διηγήματα, Πατάκης 2015, βραχεία λίστα Βραβείου Μυθιστορήματος Αναγνώστη), Όλο το φως απ’ τα φεγγάρια (διηγήματα, Πατάκης, 2011, βραχεία λίστα Κρατικού Βραβείου Διηγήματος και Βραβείου Διηγήματος Διαβάζω), Του κόσμου ετούτου (μυθιστόρημα, Κέδρος, 2009) και Χοιρινό με λάχανο (νουβέλες, Κέδρος, 2004). 

Είναι φιλόλογος με μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή, μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και διδάσκει στη Μέση Εκπαίδευση, σε σεμιναριακά μαθήματα του ΠΜΣ Δημιουργική Γραφή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, όπως επίσης και στους διαδικτυακούς κύκλους μαθημάτων δημιουργικής γραφής της αλυσίδας πολιτισμού Ιανός. 

Κείμενά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικές εκδόσεις, δημοσιεύονται κατά καιρούς σε εφημερίδες, περιοδικά και ηλεκτρονικές σελίδες, έχουν παιχτεί στο θέατρο και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα αλβανικά, τα γαλλικά και τα ουγγρικά. Το 2012 τιμήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Γαλλίας (CNL) και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Ελλάδας (ΕΚΕΒΙ) με υποτροφία συγγραφής. 

Το τελευταίο του βιβλίο "Τζάμπα η παράταση" μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη (2020).



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου