Κινηματογράφος | Μαζί ή τίποτα | Αγγελική Ρουμελιώτη

Μία ταινία που όποιος δεν έχει δει, το οφείλει στον εαυτό του. Ο Γερμανός Φατίχ Ακίν μας εκπλήσσει με ένα επίκαιρο πολύπτυχο δημιούργημα, το οποίο συνδέει την υπόθεση της Χρυσής Αυγής με τα πολιτικά τεκταινόμενα που διαδραματίζονται στη χώρα του αλλά και την σύγκρουση μίας μάνας με το κατεστημένο.

Η ταινία κυκλοφόρησε στα τέλη Φλεβάρη στους κινηματογράφους και απέσπασε πολύ καλές κριτικές. Κέρδισε Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας και βραβείο γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες. Μία ταινία που λειτουργεί αφυπνιστικά και  δίνει το δικό της αντιρατσιστικό μήνυμα. Ο Φατίχ Ακίν («Soul Kitchen», «Η Άκρη του Ουρανού») επιστρέφει με ένα κοινωνικοπολιτικό δράμα, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα.

Δύο άνθρωποι διαφορετικής καταγωγής παντρεύονται στο ασυνήθιστο περιβάλλον της φυλακής. Ο κουρδικής καταγωγής Νούρι, έγκλειστος στο παρελθόν λόγω εμπορίου ουσιών αποφασίζει να κάνει μία νέα αρχή στη ζωή του. Ζει με την αγαπημένη του Κάτια(φοιτήτρια), η οποία απορρίπτοντας την επικριτική μητέρα της γεννάει το παιδί του και ζουν ευτυχισμένοι. Ο ίδιος διατηρεί ένα φορολογικό γραφείο που εξυπηρετεί Τούρκους μετανάστες στη γειτονιά του Κρόιτσμπεργκ, στην πόλη του Βερολίνου. Έξι χρόνια κυλούν ομαλά. Η τραγωδία ξεκινά με αφετηρία μία έκρηξη, που  κόστισε τη ζωή στο Νούρι και το γιό τους. Μία έκρηξη που αποδείχτηκε στοχευμένη ρατσιστική επίθεση με υπαίτιους ένα ζευγάρι Γερμανών νεοναζί.

Οι σεναριακές επιλογές δεν είναι τυχαίες. Δεν γίνεται λόγος για μία ενδεχόμενη ρατσιστική επίθεση. Ο σκηνοθέτης, με  την ταυτότητα του Γερμανού με ρίζες από την Τουρκία συγγράφει αυτήν την υπόθεση ως απάντηση στα αυξανόμενα φασιστικά μέτωπα που αναπτύσσονται αυτήν την περίοδο στη χώρα του, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά. Έχει αναφέρει μάλιστα σε συνέντευξη του, πώς ο ίδιος στην πραγματικότητα αποτελεί στόχαστρο των νεοναζί. Την ίδια στιγμή, επηρεασμένος από το χρονικό εννέα δολοφονιών, με θύματα κάποιους Τούρκους, έναν Έλληνα και μία Γερμανίδα αστυνομικό από Γερμανούς νεοναζί έρχεται να μας αφηγηθεί  τον αγώνα μίας μητέρας. Μίας μητέρας που η ζωή της αλλάζει από τη μία μέρα στην άλλη. Και εκεί που μία κοινωνία προσδοκά από τα όργανα του κράτους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να καταδικάσουν τους ενόχους, αυτή η ταινία μας επιβεβαιώνει για τις αντίθετες εξελίξεις. Η δικαιοσύνη είναι τυφλή. Ο αγώνας είναι προσωπικός. Οι ρατσιστικές τάσεις αναπτύσσονται λόγω του ενδότερου μίσους απέναντι στο  διαφορετικό και εντάσσονται στο πλαίσιο του παρακράτους. Το κράτος από την άλλη, όπως γίνεται άμεσα λόγος στην ταινία, κάνει τα πάντα για να διατηρήσει ζωντανή κάθε τέτοια ροπή προς το φασισμό.

 Με κάμερα στο χέρι, ο Ακίν παρακολουθεί τις αντιδράσεις όλων των ηρώων στα γεγονότα. Μάλιστα ενδιαφέρουσα ήταν η εισαγωγή κινηματογραφικών κεφαλαίων με τη χρήση ενδιάμεσων τίτλων που αποδίδουν τη σχέση του ζευγαριού σε όλες τις χρονικές περιόδους. Ενώ στο τέλος, εντάσσει το παιχνίδι της εναλλαγής σκοταδιού-φως ως αποτύπωση της ψυχολογικής κατάστασης – φινάλε.
 Το δράμα εστιάζει πρωτίστως  στο βίωμα της πρωταγωνίστριας, μιας και τον ενδιαφέρει η ανθρώπινη προσέγγιση. Η υποκριτική ικανότητα της Νταιάν Κρούγκερ, αναδεικνύει συνολικά την δυναμική προσωπικότητα του χαρακτήρα. Τα πλάνα με τις  ευτυχισμένες οικογενειακές στιγμές που αναφέρονται στο παρελθόν, ενισχύουν την τραγικότητα της εμπειρίας της. Ο φακός του σκηνοθέτη αποτυπώνει κάθε μάχη που δίνει η κεντρική ηρωίδα καθημερινά για να εξασφαλίσει τη δικαιοσύνη. Μάλιστα, πριν την εύρεση των ενόχων, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον αλλά και η ίδια η μητέρα της Κάτια στρέφουν το βλέμμα τους στην έμμεση ενοχοποίηση του ίδιου του θανόντος ,λόγω των εμπλοκών που είχε στο παρελθόν με τα ναρκωτικά. Συνεπώς η μάχη που δίνει είναι διπλή. Είναι στιγμές που σκέφτεται να αποχωρίσει από το παιχνίδι της δίκαιης διεκδίκησης, ακόμη και της ίδιας της ζωής. Άλλες, φαίνεται να κινεί η ίδια τα νήματα για να φτάσει στη λύτρωση. Πρόκειται για μία προσωπικότητα ρεαλιστική, που ξεφεύγει από το χολυγουντιανό πρότυπο. Οι σκηνές  του δικαστηρίου παρουσιάζουν τα αληθινά πρόσωπα των ηρώων. Αυτών που αναζητούν τη λύση στο πρόβλημα και την καταδίκη των ενόχων και εκείνων που χρησιμοποιούν όποιο μέσο υπάρχει για να αποτρέψουν την αυτονόητη νίκη των πληγέντων.

 Ένα ψυχολογικό θρίλερ με τρεις διαφορετικές εμπλεκόμενες χώρες  που  αποτελεί μία ολοκληρωμένη παρουσίαση του κοινωνικού γίγνεσθαι. Η Γερμανία και η άνοδος  του νεοναζιστικού μορφώματος που πλήττει την κοινωνία της. Η κουρδικής και τούρκικης καταγωγής κοινότητα που ζει και εργάζεται στη συνοικία του Κρόιτσμπεργκ στο Βερολίνο, η οποία γίνεται στόχαστρο των ακροδεξιών ρευμάτων λόγω της καταγωγής τους. Οι Γερμανοί που ζουν «ειρηνικά» μαζί με τους μετανάστες(Κάτια,δικηγόρος). Και, τέλος η απροσδόκητη εμφάνιση του Γιάννη Οικονομίδη στο ρόλο του μέλους- εκπροσώπου της Χρυσής Αυγής στην Γερμανία. Ένας πετυχημένος συνδυασμός, που αποσκοπεί στην αποτελεσματική έκθεση της σχέσης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ρατσιστικών ρευμάτων που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη.

Με  ένα φαινομενικό πεσιμισμό  και ένα αμφιλεγόμενο αλλά δυναμικό τέλος σηματοδοτείται η ουσία της ενέργειας, ακόμη και με το κόστος που επιφυλάσσει. Πρόκειται για ένα μήνυμα που αποτελεί εναρκτήρια αναφορά, για τη δημιουργία ενός διαλόγου. Ένα σινεμά δραστήριο, το οποίο σου δίνει τροφή για σκέψη. Και αυτό συνδέεται με την αμεσότητα που διαθέτει αυτό το κινηματογραφικό είδος. Mία πολιτική υπόθεση και παράλληλα μία προσωπική ιστορία εκδίκησης. Από τη στιγμή που οι άμεσοι κρατικοί φορείς δεν αποκαθιστούν τη δικαιοσύνη, μία μητέρα αναλαμβάνει δράση και καταλήγει μόνη της στη λύση, πιστή στο «Μαζί ή Τίποτα». Η ταινία κλείνει με την Lykke Li στο «I Know Places» να συνοδεύει συμβολικά αλλά και ιδανικά το κινηματογραφικό φινάλε.

Όταν το ρομαντικό σινεμά έχει κέφια | Αγγελική Ρουμελιώτη

Τέσσερις ατμοσφαιρικές ταινίες που αφιερώθηκαν στον έρωτα μετά μουσικής και τα κατάφεραν πολύ καλά.

Τέσσερις έντονες ταινίες που σου γεννούν πολλά συναισθήματα.

Τέσσερις ταινίες, άσχετες μεταξύ τους, που σε σκανδαλίζουν και σου φυλακίζουν το μυαλό με την ομορφιά τους.

Μόνο Οι Εραστές Μένουν Ζωντανοί (2013)

Από το Ντιτρόιτ, στο Μαρόκο , ένα ρομαντικό ειδύλλιο δρόμος.

Δύο εκκεντρικά βαμπίρ, ο Αδάμ ( Tομ Χίντλεστον) από το Ντιτρόιτ και η Ιβ (Τίλντα Σουίντον) από το Μαρόκο ζούνε παντρεμένοι σε ξεχωριστά μέρη του κόσμου.Αγοράζουν προμήθειες αίματος, ο μεν από ένα γιατρό και η δε από έναν άλλο βρικόλακα. H καθημερινότητα τους φαίνεται να κυλάει ομαλά μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται η μικρή αδερφή της Ιβ, η Άβα, η οποία θα φέρει τα πάνω κάτω.

 Παντρεμένοι για αιώνες, έχουν επηρεάσει τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες και επιστήμονες που έχουν περάσει.Τα βαμπίρ τρέφονται με  αγνό αίμα, ομάδας μηδέν αρνητικό. Ο Αδάμ είναι εμφανώς κουρασμένος και απογοητευμένος από το ανθρώπινο είδος που καταστρέφει τα πάντα στο πέρασμα του. Ανησυχεί για τη σαθρότητα των πράξεων του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον και στον κόσμο τον οποίο ζει. Βαθειά συναισθηματικός, διαθέτει το πορτρέτο του σκεπτόμενου,μποέμ τύπου που ζει μέσα στα βιβλία και ανάμεσα στις  κιθάρες του.  Από την άλλη, η Εύα, ένα ιδιαίτερο, δυναμικό και εξωκοσμικό πλάσμα διατηρεί τις ισσοροπίες με την αισιοδοξία της και στέκεται πάντα στο πλάι του αγαπημένου της Αδάμ, ειδικά όταν πρόκειται να υποκύψει στις αυτοκαστροφικές του τάσεις.

Ο Τζάρμους , όντας πολιτιστικό σφουγγάρι όπως τον αποκαλεί ο συνεργάτης του Βαν Γουίζεμ συνθέτει ένα παιχνίδι εναλλαγής του ρεαλιστικού με τη μυθοπλασία, στο οποίο ξεπηδούν οι πολλαπλές επιρροές του από μία μεγάλη γκάμα επιλογών από τη λογοτεχνία και τη μουσική. Ο Τζάρμους φαίνεται να αντιστρέφει τους ρόλους και να μιλάει με παραβολές και κωμικούς συμβολισμούς. Οι άνθρωποι αποκαλούνται "ζόμπι" λόγω της εγωπαθούς καταστρεπτικής μανίας που διαθέτουν.Οι βρικόλακες από την άλλη διαθέτουν μία μεγάλη ευαισθησία απέναντι στη φύση και θα δυσκολευτούν πολύ, τελικά για να σπάσουν τον άγραφο κανόνα περί δολοφονίας λόγω της πείνας  τους. Ο Αδάμ και η Εύα είναι χαρακτήρες, βαθειά επηρεασμένοι από τη ζωή του ίδιου του σκηνοθέτη. Διαθέτουν κάποια βασικά στοιχεία του δημιουργού.Παίρνει το πολυπαιγμένο μοτίβο των ερωτευμένων βρικολάκων και του δίνει μία πρωτότυπη αισθαντικότητα και έναν ιδιαίτερο ερωτισμό, αποτυπώνοντας το μεγαλείο του έρωτα.

O Τζόζεφ Βαν Γουίζεμ είναι υπεύθυνος για το μουσικό background. Το Rock a billy της Wanda Jackson έρχεται σε σύγκρουση με το λαούτο του Ολλανδού συνθέτη και αποδίδουν ένα καθηλωτικό αποτέλεσμα , κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των προθέσεων του Τζάρμους.

Η ταινία ολοκληρώνεται με την Γιασμίν Χαμντάν να τραγουδάει σε ένα μπαρ το "Hal", ένα ερωτικό κομμάτι για το χωρισμό.

Τα φτερά του έρωτα (1987)

Μιας και αναφερόμαστε στη συμβολή της μουσικής στο κινηματογραφικό αποτέλεσμα δεν θα μπορούσαμε να μην ασχοληθούμε με ένα από τα ομορφότερα "ερωτικά ποίηματα" του σινεμά. Από τον ανεξάρτητο αμερικάνικο κινηματογράφο του Τζάρμους, ο ευρωπαικός έρχεται να μας αποδείξει πόσο ανθρώπινο αίσθημα είναι ο έρωτας. Ακόμη και, ανάμεσα σε έναν άγγελο και έναν θνητό. Από τη Γιασμίν Χαλ και τη διασκευή της Wanda Jacson  στον Νικ Κέηβ.

Βερολίνο,1987, δύο χρόνια πριν τη ένωση .
Δύο άγγελοι,  Μπρούνο Γκανζ) και ο Κασιέλ ( Ότο Σάντλερ ) παρατηρούν την πόλη του Βερολίνου από ψηλά και ακούνε τις σκέψεις των ανθρώπων , τις ανάγκες και τις βαθύτερες επιθυμίες τους. Η θεική υπόσταση τους επιτρέπει να βλέπουν τον κόσμο μόνο στις αποχρώσεις τους άσπρου και του μαύρου.Συζητούν τις εμπειρίες τους από τη "συνύπαρξη" με τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους. Τη μία στιγμή αναρωτιούνται αν τελικά ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει μέσα στην όλο και περισσότερο απογοητευτική πραγματικότητα του. Την άλλη, όντας φυλακισμένοι στην αιωνιότητα τους ελπίζουν να ζούσαν λίγο μέσα στο χρώμα και το συναίσθημα.

Μία γυναίκα που γεννάει, μία πόρνη και ένας άνδρας που αισθάνεται προδομένος από τη σύζυγο του είναι μερικά δείγματα ανθρώπων και καταστάσεων που έρχονται σε επικοινωνία
Οι άγγελοι είναι ορατοί μόνο στα παιδιά και είναι ανίκανοι για οποιαδήποτε επαφή και αλληλεπίδραση με τον πραγματικό κόσμο.

Ο Νταμιέν ερωτεύεται μία καλλιτέχνη που εργάζεται σε ένα τσίρκο, τη Μαριόν.Ο ήρωας της ιστορίας επιθυμεί να γίνει θνητός επειδή αισθάνεται πώς ελλείπει εμπειριών που αποκτά ο θνητός καθώς έχει τη δυνατότητα να ζει, να πράττει και πρωτίστως να ερωτεύεται. Αιμορραγεί, πίνει καφέ, έρχεται σε επαφή με τα απλά, καθημερινά πράγματα. Απαρνείται την άυλη υπόσταση του για να μπορέσει να εκδηλώσει και να ζήσει τον έρωτα του με τη Μαριόν. Μέσα στο αστικό τοπίο του Βερολίνου ο Νταμιέν γίνεται ο επί γης άγγελος της Μαριόν.

 Η ταινία λειτουργεί σαν κινηματογραφική μελέτη πάνω στην συνύπαρξη του θεικού και του θνητού, του απτού και του άυλου. Οι εναλλαγές ανάμεσα στο πολύχρωμο και το ασπρόμαυρο αναδεκνύουν το παιχνίδι του δημιουργού με το ορατό και το αόρατο.  Το 1987, ο Βιμ Βέντερς συνθέτει ένα κινηματογραφικό ποίημα, που αποτέλεσε εικονική ελεγεία στον έρωτα. Και εδώ ακριβώς συμπληρώνει αυτό το αριστούργημα ο Νικ Κέηβ και να το αποθεώσει. Από τη γειτονιά των αγγέλων στο  80's Πανκ υπόγειο μπαρ και το "From Her To Eternity.


Ο Αστακός (2015)

Ο  Λάνθιμος, έχοντας στο ιστορικό του γύρω στις εννιά ταινίες, γνωστός στο κοινό του για τις αντισυμβατικές δυστοπικές του ιστορίες, έρχεται να αφηγηθεί μία ρομαντική ιστορία. Το 2015, επέστρεψε με την πρώτη του αγγλόφωνη ταινία, τον Αστακό. Πιστός στο προσωπικό, κινηματογραφικό του παίξιμο, πραγματεύεται για άλλη μία φορά τις ανθρώπινες σχέσεις.

Το σουρεαλιστικό του σύμπαν αποτελείται από τρία μέρη. Στην Πόλη, όποιος άνθρωπος δε μπορεί να επιβιώσει σε μία σχέση και χωρίζει , εξορίζεται στο Ξενοδοχείο. Στο Ξενοδοχείο όποιος δεν βρει το ταίρι του σε 45 μέρες μεταμορφώνεται σε ένα ζώο που θα επιλέξει αυτός. Υπάρχει και το Δάσος.  Εκεί ζουν οι μοναχικοί, όπου απαγορεύεται να έχεις ερωτικό σύντροφο διότι διώκεσαι ή σκοτώνεσαι.

Ο Ντέιβιντ (Κόλιν Φάρελ) χωρίζει και διώκεται από την Πόλη και στέλνεται στο Ξενοδοχείο.  Επιλέγει λοιπόν να γίνει αστακός σε περίπτωση που δεν κατορθώσει να βρει σύντροφο.Όμως, δεν αντέχει την καταπίεση των αυστηρών κανόνων και αποδρά στο Δάσος των Μοναχικών όπου ερωτεύεται μία γυναίκα. Το ζευγάρι προσπαθεί  να μην γίνει αντιληπτό από τους υπόλοιπους.

Μία υπόθεση , τοποθετημένη στο εγγύς μέλλον. Οι άνθρωποι υπακούν αυστηρά στους φαινομενικά παράλογους νόμους. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να ταιριάζει με τον άλλο επειδή έχει ρινορραγία ή μυωπία. Ο Λάνθιμος δίνει μεγάλη σημασία στους κανόνες. Διαθέτουν μία υπερβολή και υποθάλπτουν ένα μεγάλο συμβολισμό. Πρόκειται, στην ουσία, για μία κριτική, του ίδιου του δημιουργού, στις κοινωνικές νόρμες. Πέραν αυτού όμως, δημιουργεί μία αφοπλιστικά ρομαντική ταινία. Υμνεί με το δικό του, μοναδικό τρόπο τον έρωτα. Στο Ξενοδοχείο αδυνατεί να βρει σύντροφο που να του αρμόζει. Όταν ξεφεύγει στο Δάσος, πάλι αδυνατεί να παραμείνει μόνος του αφού
γνωρίζει μία γυναίκα και την ερωτεύεται.

Μία βαθειά συναισθηματική ταινία, στιλιζαρισμένη βέβαια, στα πρότυπα του λανθιμικού κινηματογράφου. Συνηθισμένος στις πρωτότυπες προσθήκες του, ο Λάνθιμος μας επιφυλάσσει μία έκπληξη. Μία έκπληξη , από τα παλιά. Ντύνει τις πιο έντονες σκηνές με τη μουσική του Αττίκ στο " Από μέσα πεθαμένος", με τη μαγευτική φωνή της Δανάης Στρατηγοπούλου. Ενώ τέλος, αναρωτιέται και εξηγεί " Τι είναι αυτό που το λεν' Αγάπη" ( Σοφία Λόρεν )

Ψυχή και Σώμα (2018)

Ο έρωτας αποτελεί ένα από τα κυριότερα ερεθίσματα του δημιουργού ( ανθρώπου-καλλιτέχνη). Μία έμπνευση διαχρονική και καθολική. Ολοκληρώνω με μία ταινία που δεν έχει ένα μήνα που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους!

Το 2018 μπαίνει και μας κάνει ένα δώρο ένα ρομάντζο, διαφορετικό από τα άλλα. Η  Ιλντικο Ενιέντι κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο, βραβείο καλύτερης ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου με την ουγγρική ταινία " Ψυχή και Σώμα ", παραγωγής του 2017. Μία υπόθεση που σπάει τους ρυθμούς της κανονικότητας και δημιουργεί μια αντισυμβατική ερωτική ιστορία.

Ο οικονομικός διευθυντής, Εντρέ (Μορσάνι Γκέζα) και  η επισταμένη ποιοτικού ελέγχου, Μαρία (Αλεξάντρα Μπορμπέλι), , μίας βιομηχανίας βόειου κρέατος συνηδειτοποιούν ότι μοιράζονται το ίδιο όνειρο. Κάθε βράδυ υποδύονται  στα όνειρα τους έκαστος ένα ελάφι που αποζητά την συντροφιά του άλλου. Η σκηνοθέτης επιλέγει ένα χιονισμένο τοπίο , βαθειά επηρεασμένο από τα παραμύθια.

Ο Εντρέ , έχει περάσει τα 55-60, γοητευτικός και συνάμα λίγο μυστήριος με παράλυτο το αριστερό του χέρι,  έχει αποσυρθεί από το ερωτικό παιχνίδι. Στις πρώτες του επαφές εκείνος προσπαθεί να την προσσεγγίσει πιο άμεσα διαθέτοντας μία πιο μεγάλη δυνατότητα στην επικοινωνία από εκείνη. Η Μαρία από την άλλη, ένα πρόσωπο , γλυκό, όμορφο και αρκετά εσωστρεφές, με σύνδρομο άσπεργκερ,υπολογίζει την κάθε της κίνηση.΄Όταν επιστρέφει σπίτι της, αναπαριστά με τα playmobil τις συζητήσεις που προηγήθηκαν με τον Εντρέ. Οι προσπάθειες τους να βρουν τον τρόπο να επικοινωνήσουν καταλήγουν άκαρπες , πράγμα το οποίο τους απογοητεύει.

Δύο άτομα που προέρχονται από φαινομενικά διαφορετικούς κόσμους συναντώνται και στο συνειδητό και στο υποσυνείδητο. Στο όνειρο είναι δύο ελάφια σε ένα χιονισμένο σκηνικό που αποζητούν την συντροφιά , το ένα του άλλου ενώ στην πραγματικότητα είναι δύο άνθρωποι με συμβατό επάγγελμα στο οποίο βιώνουν καθημερινά τη βιαιότητα της σφαγής του κρέατος.Εδώ ακριβώς είναι η  αντίθεση. Από τη μία ο λυρισμός και από την άλλη η σκληρή , ρεαλιστική καθημερινότητα συγκρούονται. Η σκηνοθέτης προσδίδει αυτά τα χαρακτηριστικά στην ταινία "όσο πρέπει" , "τόσο, όσο" και επιτυγχάνει την απόλυτη ισορροπία. Ο τίτλος της ταινίας υποδηλώνει  την πρόθεση της σκηνοθέτη να υποδείξει τη διάσταση μεταξύ του σώματος και της ψυχής. Τα ελάφια που ζουν ελεύθερα με τις αγελάδες που καταλήγουν στη σφαγή, το ονειρικό με το ρεαλιστικό και τέλος τη σωματική αδυναμία-με την ψυχική αναπηρία.Εκεί που ο νατουραλισμός αδυνατεί να φέρει κοντά τους δύο αντικοινωνικούς ανθρώπους έρχεται το ανεξήγητο-ασυνήθιστο και κάπως  φαντασιακό να τους συνδέσει.

Aξίζει να σημειωθεί, πώς η ταινία δε διαθέτει μουσική υπόκρουση, παρά μόνο σε μία συγκεκριμένη σκηνή. Και αυτή η σκηνή είναι αρκετή για να γεμίσει την ταινία. Τίποτα περισσότερο , τίποτα λιγότερο. Η κορύφωση της ταινίας εμπλουτίζεται με το "What he wrote" της Λόρα Μάρλιν που αποτελεί, στιχουργικά ψυχική εναπόθεση. Αντίστοιχα η μελωδία του κομματιού περιγράφει απολύτως την ατμόσφαιρα που επικρατεί , αναπαριστώντας την ψυχολογία της Μαρίας.

Τέσσερις διαφορετικοί σκηνοθέτες προσσεγγίζουν το μεγαλείο του έρωτα.

Τέσσερις διαφορετικές μουσικές επιλογές που εξυμνούν τον έρωτα και εμβαθύνουν σε όλες του τις εκφάνσεις.

Τέσσερις πτυχές που ισσοροπεί το πραγματικό με το φαντασιακό και δημιουργούν, έκαστη, μία ρομαντική ιστορία.

Δύο ταινίες, δύο πόλεις, μία δεκαετία και μία ασθένεια | Αγγελική Ρουμελιώτη

Η αφορμή; 1η Δεκέμβρη, παγκόσμια ημέρα κατά του ιού HIV. Η αιτία; Μία πρόσκληση στον κινηματογράφο που κατέληξε να είναι προσωπική πρόκληση. Μία πρόσκληση για την γαλλόφωνη προβολή «120 χτύποι το λεπτό». Ταινία, που σε ταρακουνάει, σε μαγεύει και σε συγκινεί. Μία ιστορία που φέρνει στη μνήμη τα ξεχωριστά αλμοδοβαρικά σενάρια λόγω της θεματικής της.

Η ταινία «120 χτύποι το λεπτό» κυκλοφόρησε τον Οκτώβρη του 2017 στους κινηματογράφους. Τίτλος με διττή έννοια, από τη μία, ο ρυθμός της καρδιάς που ξεπερνά τα φυσιολογικά επίπεδα, στο σημείο που οι αισθήσεις απελευθερώνονται σε επικίνδυνο βαθμό και από την άλλη, ο ρυθμός της house μουσικής που περιβάλλει το κινηματογραφικό έργο του δημιουργού. Η ημιαυτοβιογραφική ταινία του Ρομπέν Καμπιγιό περιγράφει τη δράση της ακτιβιστικής ομάδας ΑΚΤ ΑΠ ενάντια στην κυβέρνηση Μιτεράν, σχετικά με τον ιό του HIV στο Παρίσι της δεκαετίας του ’90. O Καμπιγιό μας διηγείται, μέσω της υπόθεσης, προσωπικές του εμπειρίες, αφού και ο ίδιος υπήρξε μέλος της ομάδας. Η ταινία εστιάζει στην πολιτική δράση της ομάδας η οποία σκοπεύει να ενημερώσει τον κόσμο για το φλέγον αυτό ζήτημα και να απαιτήσει από την κυβέρνηση και τις φαρμακοβιομηχανίες να επιταχύνουν τις διαδικασίες για να βρούν μία τελική θεραπεία για την ασθένεια.

Από τα πρώτα λεπτά κιόλας της ταινίας ο σκηνοθέτης σε εισάγει στο θέμα. Ο Σον Δαλμαζό εντάσσεται στην ομάδα αυτή και ανακαλύπτει πως κάποια μέλη της ομάδας θεωρούν πως μία κατά παραδοχή επιθετική πράξη είναι η μοναδική διέξοδος για να κινητοποιήσει και να ενεργοποιήσει τους πολιτικούς που ευθύνονται για αυτήν την κατάσταση. Κάπου εδώ θίγεται το ερώτημα σχετικά με το κατά πόσο είναι πολιτική μία τέτοια πράξη και τι αντίκρισμα έχει στην κοινωνία. Στο μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας λαμβάνουμε το ρόλο του θεατή σε μία διαδραστική διαδικασία. Παρατηρούμε το διάλογο μεταξύ των ατόμων της ομάδας σχετικά με το ποιόν και τους στόχους της δράσης της. Οι εμπειρίες και οι απόψεις της κάθε ατομικότητας αποδίδονται μέσω της κινηματικής τους δράσης αλλά και των βιωμάτων τους. Όλα αυτά, μέσα από τα μάτια του οροθετικού Σον Δαλμαζό και του ακτιβιστή Νατάν, μελών της ΑΚΤ ΑΠ. Ο Νατάν βλέπει τον σύντροφο του, Σον να πλησιάζει κάθε μέρα όλο και πιο κοντά στο θάνατο και η επιθυμία του για ενεργοποίση είναι αναμφίβολα πιο έντονη από ποτέ. Οι ήρωες διέρχονται από πολλαπλά στάδια, βιώνουν τον έρωτα και την απώλεια στο πλαίσιο μίας ασθένειας που περιορίζει , λόγω της φύσης της , την ερωτική επαφή.Ο σκηνοθέτης συνθέτει ένα ρεαλιστικό κλίμα εξιστορώντας κάποιες από τις σημαντικότερες δράσεις και τον αγώνα για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων των μεινονοτήτων, όσον αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο Καμπιγιό δημιουργεί, για να υμνήσει τον αγώνα,την αλληλεγγύη και την ενότητα. Μιλά για την ανάγκη της ύπαρξης των κοινωνικών κινημάτων! Και εκεί ακριβώς είναι που συναντιέται η ρεαλιστική κοινωνιολογική κριτική με το ρομαντικό ειδύλλιο. Όλα αυτά, ντυμένα με την εναλλαγή των ψυχρών-ζεστών αποχρώσεων της δεκαετίας του 90.

Ταινίες ενηλικίωσης part || | Αγγελική Ρουμελιώτη

Όπως μπορεί να έγινε  αντιληπτό και στο προηγούμενο άρθρο αρέσκομαι στο να σχολιάζω ταινίες που αποτέλεσαν σταθμό στον κινηματογράφο και διαθέτουν κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό όπως για παράδειγμα η ενηλικίωση στα πλαίσια μίας πολιτικής κατάστασης ( βλ. «Περσέπολις» , «Αυτή είναι η Αγγλία»)  ή κάποιο φιλμ που να μου τράβηξε την προσοχή λόγω της ατμόσφαιρας που δημιουργεί.

Η παρακάτω ταινία νομίζω συνδιάζει πολύ πετυχημένα αυτά τα δύο στοιχεία.

Αρσενικό-Θηλυκό (Ζαν Λυκ Γκοντάρ)

Γαλλία, Δεκέμβρης 1965 ,

Ο πρωταγωνιστής μόλις απολύθηκε από τον γαλλικό στρατό και καλείται να ξαναβγεί στην κοινωνία Ιδεαλιστής συγγραφέας που ερωτεύεται την επίδοξη τραγουδίστρια, Μαντλέν και γίνονται ζευγάρι . Αντιμετωπίζει μία δυσκολία να επικοινωνήσει με τους συνομηλίκους του. Μέσω του κινηματογραφικού φακού του Γκοντάρ παρατηρούμε τις συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα στο φιλμ σχετικά με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες πριν το Μάη του ‘68. Οι χαρακτήρες αποκαλούνται «τα παιδιά του Μαρξ και της κόκα κόλα». Ο Paul προσπαθεί να δει τι θα κάνει με τη ζωή του.

Ονειρεύεται ένα καλύτερο κόσμο. Η Μαντλέν από την άλλη έχει αποφασίσει πως θα ζήσει μία συμβατική ζωή ως ποπ τραγουδίστρια. Συναντάμε δύο κοινά πρόσωπα της εποχής, δύο ανθρώπους που εκπροσωπούν μία ολόκληρη νεολαία. Η πολιτική , οι καθημερινές ανησυχίες και το σεξ φαίνεται να είναι βασικά ζητήματα που τους απασχολούν. Αυτή η ταινία είναι ένας συνεχής διάλογος, γεννά συνεχώς αμφιβολίες. Και αυτό είναι που την κάνει πιο ενδιαφέρουσα. Αφηγείται μια γενιά. Μιλάει για άτομα που ναι μεν ακόμη αναρωτιούνται ποιοι είναι και τι κάνουν σε αυτό τον κόσμο ,στο τέλος κατεβαίνουν στο δρόμο και γράφουν ιστορία Μιλάει για τον τύπο «γυναίκα» και τον τύπο «άνδρα», που στην πραγματικότητα εκείνη την εποχή κατά τον Γκοντάρ είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Οι μεν θέλουν να γίνουν τα επόμενα μοντέλα του «Elle» και οι δε αναρωτιούνται πως θα αλλάξουν τον κόσμο. Ευτυχώς αυτά έχουν αρχίσει και αλλάζουν. Ωστόσο, η συνεχής εναλλαγή των πλάνων αλλά και το εύρος των συζητήσεων κρατούν το ενδιαφέρον του θεατή και θα μπορούσε να πει κανείς πως πρόκειται για ένα διαδραστικό παιχνίδι αφού σε όλη τη διάρκεια της ταινίας καλείσαι να σκεφτείς όλα τα ερωτήματα που τίθενται.

«Kill a man and you’ re a murderer
Kill thousands and you’  re a conqueror
Kill them all and you’ re a god»


Ο κύκλος των χαμένων ποιητών

Αμερική 1959

Ο αντισυμβατικός καθηγητής Τζον Κίτιν διδάσκει στην Ακαδημία Γουέλτον, ένα σχολείο αρρένων,γνωστό για τις συντηρητικές μεθόδους που χρησιμοποιεί. Ο Τοντ , ο Νηλ και οι υπόλοιποι μαθητές ενθουσιάζονται από τις πρωτότυπες εκπαιδευτικές μεθόδους του καθηγητή. Οι μαθητές στην πορεία ανακαλύπτουν πως ο καθηγητής στο παρελθόν ήταν μέλος μίας μυστικής ομάδας, την οποία επιχειρούν να αναβιώσουν μεταξύ τους. Η ουσία έγκειται στο «Carpe Diem». O δάσκαλος τους παροτρύνει να αδράξουν τη μέρα, να ζήσουν τη ζωή με πάθος. Οι μαθητές στην πορεία ανακαλύπτουν πως ο καθηγητής στο παρελθόν ήταν μέλος μίας μυστικής ομάδας, την οποία επιχειρούν να αναβιώσουν μεταξύ τους. Εκεί, έρχονται σε επαφή με τον κόσμο της ποίησης, της τέχνης. Ο Νηλ ανακαλύπτει το το πάθος του για την υποκριτική και συμμετέχει ως πρωταγωνιστικός ρόλος στο Όνειρο Καλοκαιρινής Νυκτός. Ο πατέρας του σκοπεύει να τον στείλει στην Ιατρική και η επιθυμία του Νηλ μπαίνει εμπόδιο στην επιθυμία του. Ο διευθυντής του σχολείου παρατηρεί στενά τις πρακτικές που εφαρμόζει ο καθηγητής με σκοπό να μπορέσει να τις αποτρέψει έτσι ώστε να τον επαναφέρει στην εκπαιδευτική φόρμα που προτάσσει το σχολείο αλλά και η εποχή.

Παρατηρούμε ένα νέο που πασχίζει να ακολουθήσει την καρδιά του και το οικογενειακό περιβάλλον έχει ήδη σχεδιάσει το συμβατικό μέλλον του.Μιλάμε για μία εποχή, κατά την οποία οι νέοι συνήθως ακολουθούσαν τις βλέψεις των γονιών τους.Οι χαρακτήρες διαγράφονται ξεχωριστά και παρουσιάζουν διαφορετικές καταστάσεις , ο καθένας.

Οι  δύο κεντρικοί μαθητές – πρωταγωνιστές , ο καθηγητής , ο διευθυντής αλλά και ο πατέρας αντιπροσωπεύουν τα πρόσωπα μιας κοινωνίας. Παρουσιάζονται οι διαφορετικές ηλικιακές φάσεις που βρίσκονται οι χαρακτήρες αλλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα. Οι πρώτοι με το νεαρό , αυθόρμητο και αντικομφορμιστικό στοιχείο της ηλικίας τους ελπίζουν να αλλάξουν τον εαυτό τους και να ξεφύγουν από τα πρότυπα των γονιών τους και να γνωρίσουν το καινούριο μέσω της τέχνης. Οι άλλοι αφιερώνονται στην μύηση των νέων. Ο  καθηγητής  από τη μία προσπαθώντας τους βοηθήσει να βρουν τον εαυτό τους και ο διευθυντής με τον πατέρα από την άλλη να τους φυλακίσουν στην τυπική, στυγνή πραγματικότητα που τους περιμένει εκεί έξω.
«Η ιατρική, οι νόμοι και η μηχανική είναι αναγκαίες πτυχές της ζωής για να επιβιώσουμε. Ωστόσο, η ποίηση, ο έρωτας και η αγάπη είναι η αιτία της ύπαρξης μας.»


«Έρωτας του φεγγαριού» Γουές Άντερσον, 2012

Δεκαετία 1960 στην Αμερική.

Ο Γουές Άντερσον κατεσκευάζει  ένα σκηνικό σε απαλές αποχρώσεις και μας ξεναγεί  σε ένα περιβάλλον με φόντο τη μουσική της Φρανσουάζ Αρντί. Μία σύνθεση εικόνων που νομίζεις πως έχει βγει από πίνακες.

 Ένα ρομαντικό «φιλμ» για δύο παιδιά στην ηλικία των 12 oι οποίοι αλληλογραφούν και συναντιούνται σε διάφορες φάσεις φέρνοντας ο καθένας κάποια προσωπικά αντικείμενα μαζί τους. Βασικό τους κοινό είναι η ιδιαίτερη εξυπνάδα και η επιθυμία να ξεφύγουν από την πραγματικότητα και να ζήσουν σε ένα άλλο κόσμο. Ο Σαμ είναι πρόσκοπος και η Σούζη ζει με τους γονείς της στο νησί της Νέας Αγγλίας. Σε μία από τις προσκοπικές του εκδρομές ο Σαμ το σκάει για να πάει να βρει την Σούζη σε μία από τις καθιερωμένες συναντήσεις τους. Περνάνε χρόνο μαζί και σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται το ερωτικό ειδύλλιο. Ο προιστάμενος του Σαμ , Ράντυ Γουορντ συνηδειτοποιεί την απουσία του Σαμ και αναλαμβάνει να τον ψάξει με τους υπόλοιπους προσκόπους.Κάπου εδώ πέφτει το κομμάτι, «Le temps de l’amour» και τα δύο παιδιά αρχίζουν και χορεύουν στους ρυθμούς του τραγουδιού φορώντας τα εσώρουχα τους. Μία σκηνή, παράλληλα παιδική αλλά και ενήλικη. 

Ο Άντερσον χτίζει ένα μαγικό κόσμο που οι χαρακτήρες μοιάζουν να έχουν βγει από παραμύθι. Παρ' όλα αυτά πρόκειται για μία κατάσταση, αληθινή.Τα δύο παιδιά διαθέτουν δύο βασικά χαρακτηριστικά, η δίψα για απόδραση από την μίζερη πραγματικότητα και η απορία τους για την εξερεύνηση της σωματικής επαφής.

«I have been trying very hard to make friends but I feel people don’t like my personality»

Ταινίες ενηλικίωσης | Μέρος Α' | Αγγελική Ρουμελιώτη

Είσαι 11,η αγαπημένη σου ταινία είναι ο τσάρλι και το εργοστάσιο της σοκολάτας. Ο πατέρας σου σε παίρνει μαζί του στο σινεμά. Δεν έχεις ιδέα τι θα δεις. Κινούμενα σχέδια άκουσες. Εκεί βλέπετε μια ταινία που σε τρομάζει ,σου σφίγγει το στομάχι και σε στοιχειώνει. Την ξαναβλέπεις όταν θα ξαναπάς στο γυμνάσιο.Σε ταρακουνάει , σε συγκινεί. Από τότε δεν την έχεις ξεχάσει. Σε ένα γρήγορο γκουγκλάρισμα διαβάζοντας λίστες με ταινίες συνηδειτοποίησα με μεγάλη μου εντύπωση πως το Περσεπολις(2007) της Μαριάν Σατραπί δεν συγκαταλέγεται στην κατηγορία του coming of age κινηματογράφου.

Σε ένα κλίμα απολυταρχικών καθεστώτων μία νεαρή Ιρανή βιώνει την ενηλικίωση της. Ταξιδεύει στην Ευρώπη για να γνωρίσει τον εαυτό της καλύτερα και καταλήγει να επιστρέψει στην χώρα της σε μια διαδικασία ανακάλυψης της προσωπικότητας της. Ωριμάζει πολιτικά,κοινωνικά και συναισθηματικά και πολλές φορές η συμπεριφορά της υποδεικνύει το νεαρό , ανώριμο της ηλικίας της ενώ άλλες γίνεται φανερή μία ιδιαίτερα ώριμη,μεγαλωμένη και εντελώς κυνική αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Πρόκειται για ένα χαρακτήρα που θα διανύσει αμέτρητες εσωτερικές διακυμάνσεις για να καταλήξει στον ενήλικο εαυτό της. Η ατμόσφαιρα της ταινίας είναι έτσι διαμορφωμένη,ώστε να μας παρουσιάσει την προσωπική οπτική του κεντρικού χαρακτήρα σχετικά με τα πράγματα που διαδραματίζονται γύρω του.Πάντα, με ένα καυστικό χιούμορ,μία οξύτητα στις εκφράσεις της και μία αμεσότητα που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με αυτή του μικρού παιδιού.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθούμε και στο «Αυτή είναι η Αγγλία» του Σέην Μέντοουζ (2006). Βρισκόμαστε στη Θατσερική Αγγλία του 1980. Πρόκειται για ένα αγόρι 12 χρονών το οποίο βιώνει επεισόδια περιθωριοποίησης στο σχολείο λόγω του βάρους του.Σε ένα από τα επεισόδια μία ομάδα νεοναζιστών τον υπερασπίζονται με αποτέλεσμα να ενταχτεί και ο μικρός στην ομάδα αυτή.Σε αντίθεση με το Περσεπολις στο οποίο ξεχωρίζει το επαναστικό πνεύμα και ο αντιρρησίας συνείδησης χαρακτήρας της Μαριάν , εδώ έχουμε την περίπτωση ενός ατόμου που διψά να ξεφύγει απο το περιθώριο και να ενταχτεί σε μία όμαδα που θα είναι αποδεκτός για να μπορέσει να επιβιώσει.Συναντάμε ένα κλασικό παράδειγμα ατόμου που στρέφεται σε τέτοιες πεποιθήσεις λόγω της μοναχικότητας και του παραμερισμού που αισθάνεται από τους γύρω του.Πρόκειται για μια ρεαλιστική ταινία.Δεν ντύνεται με εξωραισμούς η βίαια σκηνικά.Παρατηρούμε μια κατάσταση , απόλυτα υπαρκτή, απόλυτα αληθινή.Η ταινία ενέχει σίγουρα κάποιες υποδείξεις σχετικά με τη γέννηση του φασισμού και του ναζισμού.

Σε παρόμοια ηλικία με τον παραπάνω ήρωα βρίσκεται και ο πρωταγωνιστής (Ζαν-Πιερ Λοντ) του Φρανσουά Τριφό στα «Τετρακόσια Χτυπήματα»Ο σκηνοθέτης στο αριστούργημα του εμπεριέχει μια ηλικία ολόκληρη. Ένα δωδεκάχρονο αγόρι βιώνει ταυτόχρονα την παιδικότητα και την ενηλικίωση.Γονείς και δάσκαλοι τον αντιμετωπίζουν συχνά ως παιδί με προβλήματα πειθαρχίας.Πολλές φορές καταφεύγει σε εκληματικές πράξεις,όπως μικροκλοπές που στην πραγματικότητα μαρτυρούν το αντισυμβατικό και αθώο της ηλικίας του.Μέσα απ αυτήν την ταινία αισθάνεσαι σοβαρά τις παιδικές αναμνήσεις να περνάνε από μπροστά σου.Αυτό που μου προξενεί εντύπωση σε αυτό το χαρακτήρα είναι η διατήρηση της ανθρώπινης υπόστασης του.Αντιδρά με βάση τον αυθορμητισμό του και την ηλικία του.Δρα και κινείται στο χώρο όπως επιθυμεί και πάντα με μία υπέροχη παιδική ματιά που είναι συνάμα ενήλικη.Λείπει απο το σπίτι,μένει σε φίλους,στο δρόμο και πάντα επιβιώνει με το δικό του τρόπο.Προσωπικά αισθάνομαι πως αυτή η ταινία διαγράφει πολύ πετυχημένα το πέρασμα στην ενήλικη ζωή. Αυτή η μεταβατική φάση σίγουρα παρουσιάζει διαφοροποιήσεις με βάση την εποχή , το περιβάλλον και τις συνθήκες που ζει ένας άνθρωπος αλλά στην πραγματικότητα οι συναισθηματικές εναλλαγές παραμένουν ίδιες.

Δε θα μπορούσα να ολοκληρώσω το κείμενο μου χωρίς την πρώτη και ίσως τη βασικότερη teen ταινία όλων των εποχών. Όλοι γνωρίζουμε το τραγούδι που αποτελεί τον ύμνο στη φιλία.Φυσικά,μιλάμε για το «Στάσου Πλάι μου» του Μπεν.Ε.Κινγκ. Η ομώνυμη ταινία του Ρομπ Ράινερ (1986),επίσης είναι ένα εγκώμιο γραμμένο για τη φιλια. Πέντε έφηβα αγόρια πραγματοποιούν ένα ταξίδι με σκοπό την εύρεση ενός αγνοούμενου αγοριού στο Όρεγκον της Αμερικής στα τέλη της δεκαετίας του 1950.Οι πρωταγωνιστές μας διαθέτουν, ο καθένας τους, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό το οποίο βασίζεται στα διαφορετικά περιβάλλοντα στ’οποία έχουν μεγαλώσει. Μέσα από αυτήν την περιπέτεια οι πρωταγωνιστές μας αποκαλύπτουν τις βαθύτερες σκέψεις,τις απορίες και τα συναισθήματα τους. Στηρίζονται μεταξύ τους, αλληλοβοηθιούνται και καταλήγουν να αποκομίζουν πράγματα ο ένας απο τον άλλον.