#weremember | Προς την Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος | Λεων Α. Ναρ | "Θυμούμαι, άρα υπάρχω"

Επιμέλεια: Μαρίνα Καρτελιά.

#weremember #όσοχρειαστεί

Προς την Ημέρα Μνήμης 
Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων 
του Ολοκαυτώματος 

 

Σήμερα

΄Ενας Σαλονικάι για τη Σαλονίκη

 

Γράφει ο Λέων Α. Ναρ

 

 

 «Θυμούμαι, άρα υπάρχω» 

(στίχος δανεισμένος από το 

«Υστερόγραφο» του Μανόλη Αναγνωστάκη) 

 

 

Περπατώ στων "Εξοχών" τη λεωφόρο και αναλογίζομαι το χθες....Από ανάγκη ίσως να κάνω, νοερά έστω, την ίδια διαδρομή σε μια πόλη που ήταν κάποτε πιο μικρή, πιο ανθρώπινη, πιο χαμηλότονη. Να μοιραστώ θέλω με τους συμπολίτες μου τους διαφορετικούς ήχους, τα διαφορετικά χρώματα, τις διαφορετικές εικόνες, να αφουγκραστούμε μαζί, μέρες πούναι, φωνές που έσβησαν αλλά έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένες στην καρδιά της πόλης. 

        Πού είναι άραγε ο Αλλατίνη; Τι θα απογίνουν τελικά οι μύλοι του που παραπαίουν, φτωχοί συγγενείς του παρακείμενου πολυτελούς Μεγάρου; Πόσοι άραγε, συνομήλικοί μου, νέοι Σαλονικείς, γνωρίζουν ότι το κτίριο που στεγάζεται σήμερα η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ήταν το σπίτι του; Πόσο μεγάλη τιμή θα ένιωθαν οι κύριοι Φερνάντεζ, Μορντώχ και Μοδιάνο; Η Κάζα Μπιάνκα του Φερνάντεζ, που τη γλυτώσαμε την τελευταία στιγμή από την αντιπαροχή, Δημοτική Πινακοθήκη , όσο για του Μορντώχ, δημοτική ιδιοκτησία επίσης. Του Μοδιάνο πάλι λαογραφικό μουσείο! Τι να πει κανείς; Πάλι καλά που έμειναν τουλάχιστον τα κτίρια αυτά, μαζί με κάποια άλλα, για να θυμίζουν ότι κάποτε, πριν χαθούν οριστικά, έδρασαν και μεγαλούργησαν εδώ αυτοί οι λαμπροί μεγαλοαστοί, διακεκριμένοι βιομήχανοι, έμποροι και τραπεζίτες. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτοί! 

        Χάθηκαν μαζί τους, φυσικά, και όλοι οι άλλοι: Οι μικροπωλητές, οι γαλατάδες, οι γυρολόγοι, οι εργάτες, οι χαμάληδες του λιμανιού, οι καπνεργάτες, όλοι όσοι πολεμούσαν για το καθημερινό μεροκάματο Βεροίας με Εδέσσης γωνιά, αλλά και στις αγορές Βλάλη και Μοδιάνο. Ας οραματιστούμε λοιπόν! Ας οραματιστούμε μαζί με κάποιους αμετανόητα μπαγιάτηδες που εξακολουθούν να μιλούν για τη Φεντερασιόν και για τον ιδρυτή της Μπεναρόγια, μαζί μ’ αυτούς που δεν παραλείπουν σε κάθε περίσταση να τονίζουν πως το Μάη του ’36 χύθηκε και εβραϊκό αίμα. Ας οραματιστούμε αυτήν εδώ τη φτωχομάνα, την γκρινιάρα, τη μεμψίμοιρη, την τόσο λατρεμένη όμως Σαλονίκη, με τις δεκάδες εβραϊκές εφημερίδες της που κυκλοφορούσαν καθημερινά, με το τόσο ιστορικό νεκροταφείο της που, πράγμα ανήκουστο, καταστράφηκε κι αυτό μαζί με τις 50 Συναγωγές της. 

        Αυτοί οι μπαγιάτηδες όμως ο ένας μετά τον άλλο χάνονται. Χάνονται σιγά σιγά αυτοί που μαρτυρούν την αρμονική συνύπαρξη, χάνονται αυτοί που μοιράζονται με μας τις αναμνήσεις τους, που ανατριχιάζουν όταν σκέφτονται την επιστροφή των ελάχιστων φίλων τους που γύρισαν στην πόλη που αγαπούσαν, όλων αυτών που μέρες μόνο πριν φορούσαν ακόμη τις ριγέ στολές του στρατοπέδου. 

        Όλων αυτών που προσπάθησαν, στιγματισμένοι από το χτύπημα της υπέρτατης ύβρεως, να οικοδομήσουν μια νέα ζωή, με τα δικά τους έθιμα και τις δικές τους συνήθειες, με τη ξεχωριστή και μελωδική ισπανοεβραϊκή γλώσσα τους. Να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στην πόλη που τους περίμενε καρτερικά και άνοιξε την αγκαλιά της για να τους δεχτεί, όπως είχε κάνει και πάλι 450 χρόνια νωρίτερα. Κι ας υπήρχαν αυτοί που καταπάτησαν οτιδήποτε εβραϊκό υπήρχε στην πόλη, κι ας κυκλοφορούσαν ανάμεσά τους αυτοί που πλιατσικολόγησαν τα πάντα και ξεθεμελίωσαν το ιστορικό εβραϊκό νεκροταφείο... 

        Εκτός από τους παλιούς μπαγιάτηδες όμως μας φεύγουν και οι ελάχιστοι, πια, επιζώντες της γερμανικής θηριωδίας. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο πως δε θα μαθαίνουμε πια για το παρελθόν, πως δε θα υπάρχουν κάποιο για να μας θυμίζουν πως το νοσοκομείο Ιπποκράτειο ήταν κάποτε το νοσοκομείο της δική τους Κοινότητας, το Χιρς, ότι στη Βίλκα, στον πολυχώρο που κάποτε τα πίναμε, οι Τόρρες είχαν το υφαντουργείο τους, πως οι στοές Καράσσο και Σαούλ ήταν το επίκεντρο της καθημερινότητας τους. 

        Το πρόβλημα είναι ότι όσο χάνονται οι μάρτυρες του μεγαλύτερου εγκλήματος που συντελέστηκε ποτέ στην ανθρωπότητα τόσο δυναμώνει η φωνή των άλλων, που διαρκώς πυκνώνουν, των άλλων που υψώνουν την φωνή τους και αμφισβητούν. Αμφισβητούν! Αμφισβητούν τον αριθμό που ήταν σημαδεμένος στο χέρι της επιζώσας γιαγιάς μου, αμφισβητούν ότι ο επιζών παππούς μου έχασε εκεί, όπως και χιλιάδες άλλοι, ολόκληρη την οικογένεια του, αμφισβητούν το θάνατο, αμφισβητούν τον εξευτελισμό, αμφισβητούν, αμφισβητούν, αμφισβητούν! «Το μέγεθος της πραγματικής συμφοράς», γράφει ο Adorno «δεν επιτρέπει τη λήθη». 

        Έτσι και εμείς, με αφορμή την Εθνική Ημέρα Μνήμης Ηρώων και Μαρτύρων του Ολοκαυτώματος που πλησιάζει, τη στιγμή που οράματα και μνήμες πάνε να καταλαγιάσουν, επιχειρούμε αφενός να υπενθυμίσουμε πόσο πολύτιμο είναι να διατηρεί κανείς την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του, παρέα με τους υπόλοιπους συμπολίτες του, και αφετέρου να τονίσουμε πόσο οδυνηρό είναι για μια πόλη να αναμετρά τις πληγές της εβδομήντα τόσα χρόνια μετά από τον αφανισμό της Ισραηλιτικής της Κοινότητας.

 

ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000), ενώ το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Νοέμβριο του 2015 έγινε δεκτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε την μεταδιδακτορική του έρευνα.

Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί[1], (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα[2](Γαβριηλίδης), ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός[3]. Το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012[4] (Καπόν), (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο[5] που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. 
Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα[6](Μεταίχμιο).

Το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του "Δεν σε ξέχασα ποτέ"[7] (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης) που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017[8]. 

Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο Ξανά στη Σαλονίκη. Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-46)[9][10] από τις εκδόσεις Πόλις. Κείμενά του, επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε 8 συλλογικούς τόμους.

Το 2020 επιμελήθηκε μέρος από το υλικό από το αρχείο του Αλμπέρτου Ναρ, με ηχογραφήσεις σεφαραδίτικης μουσικής που βρίσκεται στο ΕΛΙΑ Θεσσαλονίκης, το οποίο κυκλοφορεί και γίνεται γνωστό με την τρίγλωσση έκδοση I REMEMBER... ΘΥΜΑΜΑΙ, όπου επιζώντες του Ολοκαυτώματος τραγουδούν Σεφαραδίτικα τραγούδια (εκδόσεις IANOS).

Σελιδοδείκτης | Αποσπάσματα από βιβλία υποψήφια για τα Κρατικά Βραβεία | Λέων Α. Ναρ | Ξανά στη Σαλονίκη

                                                                                                              Επιμέλεια: Μαρίνα Καρτελιά

Λέων Α. Ναρ

Ξανά στη Σαλονίκη

Η μετέωρη επιστροφή 
των Ελλήνων Εβραίων 
στον γενέθλιο τόπο 
(1945-1946)

[...] Το θέμα της διαχείρισης των ισραηλιτικών περιουσιών απασχόλησε το Ισραηλιτικόν Βήμα από τον Δεκέμβριο του 1945. Η εφημερίδα επιζητούσε από τότε δικαιοσύνη και τόνιζε ότι έναν ολόκληρο χρόνο μετά από την απελευθέρωση της χώρας δεν είχε ληφθεί καμία μέριμνα για τους Εβραίους, όπως είχε συμβεί στο εξωτερικό. Κατήγγειλε ότι ακόμα και ο εισαγγελέας, βασισμένος σε απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης που υποστήριζε ότι το δικαίωμα της επανεγκατάστασης ήταν προσωπικό και επομένως δεν μπορούσαν να το ασκήσουν επίτροποι, γνωμάτευσε πως οι αστυνομικές αρχές δεν υποχρεώνονταν να παρέχουν βοήθεια στην Υ.Δ.Ι.Π. *, όταν ο μεσεγγυούχος αρνούνταν να αποδώσει το κατάστημα. Στην περίπτωση όμως των Ισραηλιτών, δεν επρόκειτο για επανεγκατάσταση αλλά για απόδοση· άρα δικαίωμα παραλαβής των καταστημάτων και των οικιών έπρεπε να έχουν τόσο οι ιδιοκτήτες όσο και οι επίτροποι. Η διαδικασία της απόδοσης έπρεπε σίγουρα να απλουστευθεί. Το δικαίωμα να ορισθεί επίτροπος, τόνιζε η εφημερίδα, έπρεπε να το έχει οποιουδήποτε βαθμού συγγενής του απόντος και ζητούσε να κληθούν σε λογοδοσία όλοι οι μεσεγγυούχοι για να τιμωρηθούν αυστηρά για τις παρανομίες που είχαν διαπράξει.

Η εφημερίδα δημοσίευσε στο εξώφυλλο κείμενο του δημοσιογράφου Μπαρούχ Σιμπή, στο οποίο παρουσιαζόταν όλο το ιστορικό της καταπάτησης των εβραϊκών περιουσιών. Καταγγελόταν ότι Γενικός Διοικητής Μακεδονίας Βασίλειος Σιμωνίδης είχε πείσει τον κατοχικό πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο ότι με την εκτόπιση των Εβραίων θα λυνόταν το πρόβλημα των προσφύγων στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη που είχαν συσσωρευτεί στη Θεσσαλονίκη. Μια επιτροπή είχε μάλιστα ζητήσει από τον Λογοθετόπουλο να απαιτήσει από τους Γερμανούς να τουφεκιστούν εδώ όλοι οι Εβραίοι για να ταφούν στον τόπο τους. H έκθεση του Πέτρου Νικολαϊδη, εισηγητή του Κτηματικού Γραφείου Θεσσαλονίκης, συγκάλυπτε, κατά την εφημερίδα, την υπόθεση εκμετάλλευσης των εβραϊκών περιουσιών. "Τα δυναμικότερα καταστήματα", έγραφε η έκθεση, "χορηγούνταν σε πρόσωπα που πρόσφεραν υπηρεσίες στις γερμανικές αρχές ή στην μυστική υπηρεσία τους. Σε δεύτερη μοίρα υπήρχαν πρόσωπα με έγγραφες συστάσεις γερμανικών μονάδων ή υπηρεσιών. Στις ομάδες ανθρώπων που κατανόμαζε η έκθεση περιλαμβάνονταν και πρόσωπα προτεινόμενα από τη γνωμοδοτική επιτροπή, κυρίως πρόσφυγες, οι οποίοι "ως μη δυνάμενοι να διαθέτωσι γερμανικά μέσα έπαιρναν καταστήματα τινά και απομακρυσμένα".

Καταγγελόταν, επίσης, ότι οι κλοπές δεν πραγματοποιούνταν πάντα με τον ίδιο τρόπο: άλλοτε με διαρρήξεις, για να συγκαλυφθούν ταυτόχρονα και οι αρπαγές που γίνονταν, άλλες φορές με ανθρώπους που παρουσιάζονταν ως συγγενείς των ανώτερων αρμοδίων υπαλλήλων για να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους, ώστε να διευκολύνουν διορισμούς μεσεγγυούχων. 'Αλλες φορές, πάλι, με την πώληση στα χυτήρια (!) εργαλείων αξίας με εντολή ανώτερων υπαλλήλων και άλλες με την εξαφάνιση από τα γραφεία της Υ.Δ.Ι.Π. των αντικειμένων διαφόρων καταστημάτων που είχαν υποστεί διάρρηξη.

Φωτ.: Επιτύμβια πλάκα, Θεσσαλονίκη

Ως προς την "επίσημη" διαρπαγή, το κείμενο του Σιμπή παρέθετε απόσπασμα από έγγραφο του Σιμωνίδη, με το οποίο έδινε εντολή "να παραδώσουν στον οίκο Νατάν και Σία σε κάποιον ανώτερο υπάλληλο δυο κρεββατοκάμαρες πολυτελείας, δύο τραπεζαρίες, ένα σαλόνι με δύο βιβλιοθήκες και ό,τι άλλο έπιπλο ήθελε για την επίπλωση της κατοικίας του. ΄Υστερα από την παράδοση, να διασφαλίσουν το κατάστημα". Η διαρπαγή των περιουσιών, κατά τον Σιμπή, γινόταν και με τις συναλλαγές των πραγματογνωμόνων και των μεσεγγυούχων που φρόντιζαν ώστε να μην ανταποκρίνεται η αξία των παραληφθέντων αντικειμένων στην πραγματικότητα. "Μέσα στη γενική ρεμούλα", συνέχιζε ο Σιμπή, υπήρξαν και ηθικοί άνθρωποι, όπως ο τότε αντιεισαγγελέας εφετών Παναγιώτης Κωνσταντινίδης που παραιτήθηκε από πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Υ.Δ.Ι.Π., "γιατί δεν μπορούσε να συνεργαστεί με πρόσωπα βαρυνόμενα με σωρεία πράξεων οι οποίες τιμωρούνταν από τον ποινικό νόμο". [...]

*(σ.τ.συντάκτη: Υπηρεσία Διαχειρίσεως Ισραηλιτικών Περιουσιών).



Το βιβλίο του Λεόντος Α. Ναρ, Ξανά στη Σαλονίκη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις, είναι υποψήφιο για το κρατικό βραβείο Μαρτυρίας-Bιογραφίας-Χρονικού-Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας 2019.

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000), ενώ το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Νοέμβριο του 2015 έγινε δεκτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε την μεταδιδακτορική του έρευνα.

Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί[1], (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα[2] (Γαβριηλίδης), ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός[3]. Το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012[4] (Καπόν), (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο[5] που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα[6] (Μεταίχμιο).Το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του "Δεν σε ξέχασα ποτέ"[7] (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης) που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017[8]. Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο Ξανά στη Σαλονίκη. Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-46)[9][10] από τις εκδόσεις Πόλις. Κείμενά του, επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε 8 συλλογικούς τόμους.

Εκδήλωση - Συζήτηση | Οι Εβραίοι στην ελληνική κοινωνία (Στερεότυπα - Πολιτεία - Μ.Μ.Ε.) Σάββατο 19.00 | "Ξανά στη Σαλονίκη" | Λέων Α. Ναρ

Επιμέλεια: Μαρίνα Καρτελιά.

Οι Εβραίοι στην ελληνική κοινωνία

(Στερεότυπα - Πολιτεία - Μ.Μ.Ε.)

Σάββατο 22 Φεβρουρίου

19.00

Δηλώστε συμμετοχή εδώ: 

Με αφορμή το βιβλίο που εκπόνησε ο 

ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ

ΞΑΝΑ ΣΤΗ ΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ακολουθεί απόσπασμα :

"Το Νεκροταφείο πρέπει να καταστραφεί 

και θα καταστραφεί"

    Μετά την καταστροφή άρχισε και το εμπόριο των επιτύμβιων μαρμάρων των τούβλων και άλλων υλικών. Διάφοροι μαρμαρογλύπτες της Θεσσαλονίκης, εκκλησιαστικές επιτροπές διάφορων χωριών και της πόλης, επιτροπές σχολείων, ακόμα και το Κρατικό Θέατρο παρουσιάζονταν στα συνεργεία του νεκροταφείου και παραλάμβαναν πλάκες και τούβλα, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Την καταστροφή αυτή ακολούθησε η τυμβωρυχία, με την εκταφή των νεκρών και τη φιλοδοξία να βρεθούν χρυσά δόντια. Στις 8 Ιουλίου 1945, στη συνεδρίαση του Κοινοτικού Συμβουλίου συζητήθηκε η ανάγκη καταγραφής των επιτύμβιων πλακών που αφαιρέθηκαν από το παλιό νεκροταφείο και βρίσκονταν διασκορπισμένες σε διάφορους κατόχους.

φωτ. Μ.Κ.: Σε μια γωνιά της Σαλονίκης, 2019.

    [...] Η μεγάλη νεκρόπολη της Θεσσαλονίκης, με τα 450.000 τ.μ., με μνήματα χρονολογημένα από το 1500 μ.Χ., ήταν ένα πραγματικό μουσείο [...] Εκεί αναπαύονταν φημισμένοι ραβίνοι, γιατροί με παγκόσμια φήμη, προύχοντες και ηγέτες της Κοινότητας όλων των εποχών, ποιητές και καθηγητές. Ανάμεσά τους, ο Ραμπί Σαμουέλ Μεδίνα (1590), ο καθηγητής της φυσικής ιστορίας Μορδεχάι Ματαλόν (1580), ο αστρονόμος Διανιήλ Κοέν, 91675), οι προύχοντες των οικογενειών Αλλατίνη, Μορπούργο, Φερνάντεζ, Μισραχή, Μοδιάνο, Αμπραβανέλ, Σαϊας, Μπεμβενίστε, άνθρωποι που είχαν δοξάσει τη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια τετρακοσίων πενήντα χρόνων. Το ιστορικό αυτό νεκροταφείο περιείχε 400.000 περίπου μνήματα, από τα οποία 5.000 με καλλιτεχνική, αρχαιολογική και ιστορική αξία. Στους εναπομείναντες Εβραίους της Θεσσαλονίκης μεταβιβαζόταν το ιερό καθήκον, το χρέος μνήμης και εθνικής αξιοπρέπειας, όχι μόνο να σώσουν αλλά και να διατηρήσουν ό,τι είχε απομείνει. {άρθρο Σεσίλ Ροθ, "Το παλιό νεκροταφείο που έγινε λατομείο", Jewish Cronicle του Λονδίνου.[...]

Λέων Α. Ναρ 

Ξανά στη Σαλονίκη

εκδόσεις Πόλις.

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000), ενώ το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Νοέμβριο του 2015 έγινε δεκτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε την μεταδιδακτορική του έρευνα.

Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί[1], (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα[2](Γαβριηλίδης), ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός[3]. Το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012[4] (Καπόν), (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο[5] που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα[6](Μεταίχμιο).Το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του "Δεν σε ξέχασα ποτέ"[7] (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης) που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017[8]. Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο Ξανά στη Σαλονίκη. Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-46)[9][10] από τις εκδόσεις Πόλις. Κείμενά του, επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε 8 συλλογικούς τόμους.