#Pause_About_Abortion_#Poems | Μαριλένα Κολλάρου| Τα παιδιά μου φυλάω

 

Μου προόρισαν ένα σώμα

να ζήσω

να το φωνάζω δικό μου.

Να του ασπρίζω τα δόντια

να του λειαίνω τα νύχια

ζεστό να μένει.

Στον καθρέφτη το φοράω

Μετρώντας τα τετραγωνικά του.

Εξέχουν τα νύχια και τα βυζιά μου.

Εξέχουν έννοιες, παραδόσεις και θρύλοι.

 

Με λένε Κοκκινοσκουφίτσα.

Φορώ την αιματοβαμμένη κάπα

του παρθενικού μου υμένα

κι ο Λύκος με οσφραίνεται σε κάθε έξοδο μου.

Με λένε Χιονάτη.

Ζω με εφτά άνδρες:

Πατέρα, αδελφό, σύζυγο, γιο, Θεό, βιαστή και νομοθέτη.

Με λένε Πεντάμορφη.

Εξαγορασμένη από ένα τέρας,

τον Μύθο μου.

 

Με λένε, επίσης, Ασθενές Φύλο

και πάσχω από προπατορικό αμάρτημα.

Είτε Μαριλένα,  είτε Χιονάτη,  είτε Εύα

κάθε που λιγουρεύομαι ένα μήλο

μολύνω την Ιστορία.

 

Αγαπητέ Λογοτέχνη του νόμου

αυτήν τη φορά

δεν είμαι δική σου.

Έφεση ασκώ στα παραμύθια.

Εξαγοράζω την ισόβια ποινή μου.

Ονομάζω και δεν ονομάζομαι.

Δουλεύω και δεν εργάζομαι.

Ακούω και δεν αφουγκράζομαι.

Κάνω και δεν γίνομαι.

 

Τα παιδιά μου φυλάω

για καλύτερα χρόνια ,

για καλύτερους άνδρες,

για μισθούς άνω των 500€,

για προφυλακτικά που δεν σπάνε,

για ώριμες σκέψεις

για συμφιλιωμένους γονείς,

για νηφάλια ξενύχτια.

 

Τα παιδιά μου φυλάω

Για νέους κόσμους

διαλεγμένους

εκ την συνειδητοποίησης γεννηθέντα

και της βίας μη ποιηθέντα.

Illustration by Victor Juhasz, War on Women

#Pause_About_Abortion_#Poems| Έλενα Κτενοπούλου | το πιο ηλιόλουστο μέρος στη γη

το εσωτερικό του σώματός μου

είναι το πιο ηλιόλουστο μέρος στη γη

είναι δικό μου

δικό μου.

όταν συννεφιάζει, φταις εσύ

θα’ πρεπε να σκέφτεσαι αλλιώς

είναι δικό μου

δικό μου.

όλες οι σκόρπιες γνώμες που ταξιδεύουν στον αέρα

και τα αδιάκριτα βλέμματα δεν τα περνούν τα σύνορά μου

είναι δικό μου

δικό μου.

δεν είμαι αυτό που περίμενες και δε θα γίνω αυτό που ζητάς

η ζωή είμαι εγώ, κοίτα με πως εκπνέω φως και σήμερα

είναι δικό μου

δικό μου.

το «είμαι» μου κρύβει μέσα του όλα τα εν δυνάμει «υπάρχω» που θα γένναγα

κι εγώ θα πω πού και πότε και αν

γιατί είναι δικό μου

δικό μου.

μέσα σ’ αυτό το σώμα, μόνο η δικιά μου φωνή ακούγεται

η δικιά σου, μακρινή και οι λέξεις σου χωρίς νόημα.

είναι δικό μου

δικό μου.

να το θυμάσαι

το εσωτερικό του σώματός μου

είναι το πιο ηλιόλουστο μέρος στη γη

κι είναι δικό μου

δικό μου.

Φωτογραφία: Έλενα Κτενοπούλου

#Pause_About_Abortion| Άρια Σαρίδη | Οι νόμοι και τα κορμιά μας

Είδα ένα όνειρο χθες. Ήμουν έγκυος. Όλοι την παρουσιάζουν τόσο όμορφη την μητρότητα. Γιατί φοβόμουν; Μάλλον το άγνωστο.


Στο όνειρο λοιπόν, ήταν όλα θολά , δεν ξέρω, ήμουν πολύ αγχωμένη, πάντα η ιδέα της μητρότητας με τρόμαζε. Πως κουβαλάς ένα κομμάτι ενός άλλου ανθρώπου μέσα σου για τόσο καιρό, πως γίνεσαι ένα με αυτό; Πώς αυτή η σάρκα γίνεται ένα μαζί σου αρχικά σωματικά, μετά συναισθηματικά; Γίνεται φυσικά να δένεσαι με τα παιδιά που εγκυμονείς; Στην λέξη μάνα, μητέρα, μαμά μπορούν να χωρέσουν όλες οι γυναίκες; Αυτές που δεν χωράνε είναι άλλου θεού; Κάπου στο πίσω μέρος τρεμοπαίζει: «Δεν ήξερες που άνοιγες τα πόδια σου; Να τα βγάλεις πέρα τώρα που θες να σκοτώσεις μια ζωή».
Πόση ζωή δική του μπορεί να έχει κανείς; Ποιος ορίζει το σώμα σου και πως θα το διαχειρίζεσαι; Στο όνειρο το ένιωθα ότι η εγκυμοσύνη με άγχωνε πολύ, δεν την ήθελα. Ένιωθα ότι δεν είμαι έτοιμη, δεν θέλω ακόμα να γίνω μάνα, τι σπουδές, τι καριέρα, τι μπορώ να μείνω με τον πατέρα για καιρό, αν δεν μείνω θα κάνει καλό αυτό στο παιδί κι εγώ θα τα καταφέρω μόνη μου; Πρέπει να τα προγραμματίσω όλα, ποιος σου δίνει το εγχειρίδιο να γίνεις μάνα; Ένιωθα κι άσχημα για αυτό, πως γίνεται στα όνειρα να νιώθεις τόσο έντονα ενοχές για κάτι που δεν είναι καν πραγματικό; Ξέρεις, μέσα στην απέραντη χαρά, πόνοι, κλάματα, φυσικός τοκετός, κραυγές, χειρουργείο, καισαρική, παρενέργειες. Φουσκώνεις, ξεφουσκώνεις. Γίνεσαι αρχικά φορέας, γλυκιά μάνα, αρχικά θελκτική γυναίκα, μετά ξεφουσκωμένη τι; Όλο προβολές πάνω σου. Μια παράλληλη ζωή στα μέσα σου. Ένα κορμί δικό σου, που όλοι γύρω το οριοθετούν και του προσδίδουν νόημα, όπως επιθυμούν.
Μετά ξαφνικά, το πράγμα άλλαξε. Κάπως ένιωσα έτοιμη να αντικρίσω με ευτυχία το παιδί που είχα μέσα μου, κάπως πίστευα ότι θα τον αντέξω τον πόνο, την αλλαγή στο μέσα μου και στο έξω μου, σκεφτόμουν όλες αυτές τις μαμάδες που τα καταφέρανε, σκεφτόμουνα την μάνα μου πόσα μου έχει δώσει, σκεφτόμουν μανάδες που τα έχουν καταφέρει ολομόναχες όλο το διάστημα της εγκυμοσύνης, χωρίς τίποτα από τα βασικά σε βοηθήματα υλικά και συναισθηματικά, με κάποιον να τους κρατάει το χέρι, κάποιον να τους λέει όλα θα πάνε καλά, γυναίκες μετανάστριες που γεννάνε στις φυλακές camp χωρίς να ξέρει καν τι θα τους φέρει το σήμερα, πόσο μάλλον το αύριο, γυναίκες που δεν ξέρουν αν θα μείνουν ζωντανές στην γέννα εξαιτίας των συνθηκών που γεννάνε, γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί και δεν θέλουν να κρατήσουν κανένα καρπό του βασανιστή τους. Όλες αυτές τις γυναίκες σκέφτηκα και κάπου είχε φωλιάσει η ιδέα ότι με την μητρότητα θα τα καταφέρω όσο κι αν με τρομάζει.
Ξύπνησα.
Κατάλαβα πως αυτό που με τρόμαζε δεν ήταν η μητρότητα. Με τρόμαζε η ιδέα να μην έχω το δικαίωμα να διαχειριστώ το σώμα μου, την σεξουαλικότητα μου και την ζωή μου, όπως επιθυμώ. Να μην έχω ασφαλείς συνθήκες για να επιλέξω αν είμαι έτοιμη να κρατήσω ένα παιδί. Να μην έχω ασφαλείς συνθήκες να έχω ένα έμβρυο μέσα μου, που δεν θέλω να το έχω πια. Να μην έχουν όλες οι γυναίκες τον έλεγχο στα σώματα τους και οι προβολές που γίνονται πάνω τους να μην έχουν τα μάτια της πολιτικής και της θρησκείας. Να φοβάμαι να αντιταθώ σε αυτούς που έχουν το μέτρο να μετράνε ζωές, να μετράνε την δική μου λιγότερο αξιοβίωτη από μία που δεν έχει υπάρξει καν ακόμα.
Σας είπα, ξύπνησα.
Με ξύπνησαν οι φωνές από την Πολωνία. Διαδηλώνανε για πάνω από δύο εβδομάδες για το δικαίωμα στην άμβλωση αν το έμβρυο παρουσίαζε γενετικές ανωμαλίες. Κατάφεραν μετά από κύμα διαδηλώσεων να παγώσουν ένα συντηρητικό νόμο.
Με ξύπνησαν. Στην Πολωνία δεν κοιμούνται για καιρό τώρα.
Κάτι τρεμόπαιζε στο πίσω μέρος του μυαλού μου: «Έξω οι νόμοι από τα κορμιά μας».

Χριστόφορος Κατσαδιώτης, Έμβρυο

#Pause_About_Abortion| Γαϊτανίδη Ολυμπία | Η Λέξη Που Δεν Λες

 Της ηθικής τους κατεργασίας τα πρέπει και τα μη

σε λιτανεία ανόσια με πάνδημη συμμετοχή

των πάσης φύσεως ηθικολόγων.

Αυλοκόλακες της μικροαστικής ηθικής

άλλοτε τ' αυτιά και τα μυαλά

μ' επαίνους να βουλώνουν

κι άλλοτε ανθρωποφάγοι γίγαντες, απόγονοι των Λαιστρυγόνων

σ' αφήνουνε βορά θαλάσσιων δαιμόνων

αυτόκλητοι τιμωροί χωρίς αιτία

αποτροπιασμός, ναυτία, δυσωδία

σε τραβούν από τα πέλματα

κι ανάποδα σε κρεμάνε

σ' αφήνουνε εκεί,

κι αντίστροφα μετράνε

θαρρείς και το μαρτύριό σου,

της ύπαρξής τους η ουσία.

Και την οργή τους γνώρισα,

πρώτα εκβιαστές, μετά φονιάδες

τι τίμημα δυσανάλογο απ' το αξιακό σου σύστημα

για μια θέση στον Ήλιο να ζητάνε

γιατί ο Ήλιος τους,

ποτέ μου δεν τον είδα,

μα Ήλιος δεν μπορεί να' ναι.

Κι ύστερα φόνος τελετουργικός,

αγκάθινο στεφάνι στο κεφάλι

χίλιες φορές να πεθαίνεις, ν' ανασταίνεσαι

πριν σε σκοτώσουν πάλι

παλιοί σου νταβατζήδες

τα πρέπει και τα μη

κι ίδια ιστορία από την αρχή

για κάθε άναρχη μάγισσα, κάθε τσιγγάνα,

κατάληξη τραγική

σε κάθε -άνα.

Η ζωή μας

συζήτηση τραπέζης στρογγυλής

μ' όλους τους συνδαιτυμόνες

ομοτράπεζοί μας, θεωρητικοί της τρέλας

πάντα στον ίσκιο μιας ομπρέλας

μήτε σταγόνα μήτε αχτίδα φωτός περνά

κι εμείς στη μέση κούκλες πορσελάνινες

εύθραυστες, βουβές, φουστίτσες πάνινες

υγρά μάτια

μια φόρτιση αιώνων τρέφεται από τις σάρκες μας

και γυμνές πορσελάνες μας αφήνει.

Μα τώρα, δίχως υποκρισίες τελετουργικές και ιδεογράμματα,

ωδή στης αμαρτίας μου την αμφισημία

κι ελάχιστο φόρο τιμής σαν ύστατο αντίο

στην αιώνια ξενότητα του εγώ μου θα αποτίσω

διότι ξέρω και τόλμησα,

πέρα απ'τα βουνά τους και την κοιλάδα που δακρύζει

πέρα από τον κόσμο τον φτιαχτό

που αβρόχοις ποσί - τάχα - το κορμί μου διασχίζει

μεταγραφή του σύμπαντός μου στη γη των Αμαζόνων

με θάρρος ποιητικό

κι ό,τι αστέρια ξεχαρβαλωμένα κι Ήλιους νεκρούς

ό,τι δάση με φύλλα πεθαμένα και ματωμένους βωμούς

μόνο από θέαση κατοπτρική

καθώς μετράω τις πληγές μου

που μαζί τους με δένουν,

 μέσα μου θα δω να κατοικούν.

                                         Paula Rego, Untitled No.1, 1998, pastel on paper

#Pause_About_Abortion| Κάλλια Βαβουλιώτη | Πολωνία: Από την απαγόρευση στην άμβλωση, στην ιστορική και φιλοσοφική διάσταση του ζητήματος

 

Πριν λίγο καιρό το βλέμμα πολλών ανθρώπων στράφηκε στην Πολωνία και πιο συγκεκριμένα στην απαγόρευση που εξέδωσε το Συνταγματικό Δικαστήριο για τις αμβλώσεις, διχάζοντας την κοινή γνώμη όχι μόνο στην ίδια τη χώρα, αλλά επαναφέροντας ένα ιδιαίτερο ζήτημα στο προσκήνιο και σε άλλες χώρες του κόσμου.

Με τον όρο «άμβλωση» εννοούμε την τεχνητή διακοπή της κύησης προτού το κύημα θεωρηθεί βιώσιμο.

Η υπόθεση της Πολωνίας

Η Διεθνής Αμνηστία ήδη εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για την απαγόρευση πρόσβασης των γυναικών στην διαδικασία της άμβλωσης ακόμα και αν το έμβρυο πάσχει από κάποια ανίατη ασθένεια ή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μη αναστρέψιμων εμβρυακών ελαττωμάτων. Παράλληλα, κρίνεται σημαντικό το γεγονός ότι το κράτος της Πολωνίας καταπιέζει κάθε μορφή ειρηνικής διαδήλωσης γυναικών, με αποτέλεσμα να  εγείρονται ερωτηματικά τόσο για την συνταγματικότητα της απόφασης όσο και για το γεγονός ότι η Πολωνία βιώνει μία επιστροφή σε βαθιά συντηρητικές αρχές και αξίες με την επιδοκιμασία του νομοθέτη.

Η υιοθέτηση αυτής της νομοθεσίας, η οποία διέπεται από πλήρη ανελευθερία επιλογής στις γυναίκες, αρχικά καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών για την αυτοδιάθεση στο σώμα τους και συγχρόνως θέτει τις ζωές τους σε κίνδυνο καθότι θα αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια προκειμένου να έχουν την σεξουαλική και υγειονομική περίθαλψη που χρειάζονται. Πιο συγκεκριμένα, η απαγόρευση της άμβλωσης – η οποία αποτελεί μόνο μία πτυχή της επιστροφής στη συντηρητική πολιτική από πλευράς της Πολωνίας- όπως υπολογίζεται θα οδηγήσει τις γυναίκες να αναζητούν ακόμα και μη εγκεκριμένους ή παράνομους τρόπους άμβλωσης- κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία τους.

Αυτή η απόφαση ακόμα, αποτελεί μία συντονισμένη επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών από Πολωνούς νομοθέτες και απαιτεί την έμπρακτη στήριξη της Ε.Ε προκειμένου να μη γίνει αποδεκτή μία τόσο σημαντική παραβίαση.

 

H άμβλωση στην Ιστορία και φιλοσοφικές διαστάσεις της

 

Η άμβλωση αποτελεί έναν τρόπο για τον έλεγχο των γεννήσεων στις κοινωνίες -άσχετα από το νομικό , ηθικό και κοινωνικό πλαίσιο- ανά τους αιώνες. Ήδη από τον όρκο του Ιπποκράτη (460-377 π.Χ) στην Αρχαία Ελλάδα μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι το συγκεκριμένο ζήτημα αποτέλεσε ένα σημαντικό ατομικό και ιατρικό πρόβλημα αφού αναφέρει χαρακτηριστικά «Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω» δηλαδή «δεν θα δώσω θανάσιμο φάρμακο σε κάποιον που μου το ζήτησε αλλά ούτε και συμβουλή , ούτε θα εμπιστευτώ σε έγκυο μέσο που επιφέρει έκτρωση».

Από την άλλη πλευρά, στην αρχαία Ελλάδα μάλιστα, δύο από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας τάσσονταν υπέρ αυτής, καθώς τη θεωρούσαν ως την πιο αποτελεσματική μέθοδο για την διαχείριση του πληθυσμού. Ο Αριστοτέλης μάλιστα υποστήριζε ότι θα έπρεπε να ελέγχεται ο αριθμός των παιδιών κάθε οικογένειας (όπως πχ συμβαίνει σήμερα στην Κίνα  με τον έλεγχο των γεννήσεων) ενώ ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι μετά τα 40 οι γυναίκες θα έπρεπε να προβαίνουν σε άμβλωση σε περίπτωση που μείνουν έγκυες.

Παράλληλα, οι Αιγύπτιοι κατείχαν μεγάλη γνώση στο ζήτημα των αμβλώσεων και υπήρξαν οι πρώτοι οι οποίοι  ανέπτυξαν τις πρώτες μεθόδους -κυρίως με συγκεκριμένα φυτά, τα οποία μάλιστα ήταν περιζήτητα- έκτρωσης.

Σε μία καθολική αντίληψη του ζητήματος δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε  στο Βυζάντιο όπου οι εκτρώσεις  δεν ήταν αποδεκτές- ειδικά αν αναλογιστεί κανείς και τη στενή σχέση θρησκείας-κράτους Μάλιστα με βάση τον νομοθέτη, η άμβλωση ήταν σαν να επρόκειτο για παιδοκτονία και δολοφονία.

Και στην νεότερη φιλοσοφία όμως, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, η οποία υπήρξε ανάμεσα στις πιο σημαντικές φεμινίστριες δεύτερου κύματος φεμινισμού συμμετείχε την δεκαετία του  ’70 σε πολλούς αγώνες που προωθούσαν το δικαίωμα στη νόμιμη άμβλωση και υπέγραψε  μάλιστα το κείμενο των 342 επώνυμων γυναικών οι οποίες δήλωναν ότι έχουν καταφύγει σε παράνομη έκτρωση. Συγχρόνως ο Φουκώ, αντιλαμβανόταν ότι οι  απαγορεύσεις της άμβλωσης στόχο είχαν για ακόμα μία φορά τον έλεγχο των γεννήσεων καθώς νόμοι τέτοιου περιεχομένου καθίστανται ρυθμιστές της σεξουαλικότητας και του γυναικείου σώματος. Άλλωστε όπως έχει γράψει και ο ίδιος «Η πειθαρχία δεν υπήρξε ποτέ τόσο σημαντική όσο όταν κατέστη ιστορικά απαραίτητη η διαχείριση του «πληθυσμού».

 

Μέθοδος αντισύλληψης ή έσχατη λύση;

Σαφέστατα, το ζήτημα της άμβλωσης δεν θα μπορούσε να προσεγγιστεί με απόλυτες αντιλήψεις καθώς κάτι τέτοιο δεν θα λάμβανε υπόψη όλους τους τομείς στους οποίους η διαδικασία της άμβλωσης εμπίπτει. Σίγουρα όμως πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά όλους ανεξαρτήτου φύλου, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι στην Ελλάδα το 2018, ο αριθμός των εκτρώσεων  ανήρχετο στις 250.000 ετησίως σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περίγεννητικής Ιατρικής (ΕΕΠΙ), Γεώργιος Δασκαλάκης.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι υπάρχουν γιατροί που υποστηρίζουν, ότι η άμβλωση  δεν είναι μέθοδος αντισύλληψης-  αλλά ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη εφόσον τα άλλα μέτρα (π.χ προφυλακτικό, διακεκομμένη συνουσία , χάπι κλπ) δεν λειτούργησαν.  Ως διαδικασία και μέθοδος, δεν θεωρείται ούτε εύκολη ούτε πανάκεια, αλλά επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τόσο την ψυχολογία της γυναίκας η οποία υποβάλλεται σε αυτήν όσο και την αναπαραγωγική λειτουργία του σώματός της.

Σαφώς, όπως προαναφέρθηκε το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ιδιαίτερα λεπτό και απαιτεί να λαμβάνουμε υπόψη το πλαίσιο στο οποίο έγκειται. Για παράδειγμα μία κύηση που προκύπτει από βιασμό, θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να συνεχιστεί και το παιδί να γεννηθεί. Ή σε περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη θα μπορούσε να ήταν θανάσιμη για τη μητέρα.

Έτσι κάθε γυναίκα οφείλει να έχει το ελεύθερο δικαίωμα να κάνει με το σώμα της ό,τι εκείνη επιθυμεί.

Αλλά και πάλι ανοίγουν νέα θέματα, προς συζήτηση, κατά πόσο ένα έμβρυο στα πρώτα στάδια μπορεί να θεωρηθεί ζωντανός οργανισμός με ψυχή και αντίληψη;

Όπως και να έχει, η άμβλωση είναι αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών, σίγουρα δεν πρόκειται για μια ευχάριστη διαδικασία, για αυτό προκειμένου να μειωθεί το ποσοστό των εκτρώσεων, οφείλει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία τόσο από το κράτος και το σχολείο όσο και από την οικογένεια στην σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και των δύο φύλων-  και τότε ίσως ακόμα και ενώ οι γυναίκες θα έχουν το δικαίωμα στην άμβλωση και την πρόσβαση στην σεξουαλική υγεία- να μην χρειάζεται καν να περάσουν μία δύσκολη και ψυχοφθόρα διαδικασία – που σίγουρα αφήνει τα δικά της σημάδια.

#Pause_About_Abortion| ΦΥΛ.ΙΣ.|ΑΜΒΛΩΣΗ: ΟΤΑΝ ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

 

Πρόσφατα την κοινή γνώμη απασχόλησε η είδηση της σχεδόν ολοκληρωτικής απαγόρευσης των αμβλώσεων στην Πολωνία. Το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας έκρινε ως αντισυνταγματικές τις αμβλώσεις, ακόμα και στις περιπτώσεις ανατομικού προβλήματος του εμβρύου, εξαιρώντας μόνο τις περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας ή κινδύνου θανάτου του εμβρύου, που όμως αποτελούν μόνο το 5% των συνολικών περιπτώσεων. Λίγο καιρό πριν, η Πολωνία συνυπέγραψε με άλλες 30 χώρες μία διακήρυξη κατά των αμβλώσεων, η οποία και προωθήθηκε στον ΟΗΕ. Χαρακτηριστικό είναι πως από τα κράτη αυτά, τα 20 αποτελούν σύμφωνα με σχετική μελέτη τα «χειρότερα κράτη για να ζεις ως γυναίκα» ενώ τη συγκεκριμένη διακήρυξη συνυπέγραψαν και οι ΗΠΑ, υπό τον απελθόντα Πρόεδρο Τραμπ, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τη συντηρητική εξωτερική τους πολιτική.

    Το ζήτημα των αμβλώσεων βεβαίως δεν απασχολεί την ανθρωπότητα μόνο τις τελευταίες δεκαετίες. Προβλημάτισε αντίθετα ήδη από την αρχαιότητα,  για παράδειγμα η τεχνητή διακοπή της κύησης ανέκυπτε ως θέμα μεταξύ των «εταίρων», που βρίσκονταν αντιμέτωπες με το «δυσάρεστο» γεγονός της εγκυμοσύνης, καθώς τις καθιστούσε ανίκανες να προσφέρουν ερωτική ικανοποίηση στο ανδρικό κοινό. Στην περίπτωση αυτή, διαδεδομένη λύση ήταν τα φυτικά δηλητήρια, κάτι που προφανώς επέσυρε ανεπανόρθωτες συνέπειες για την υγεία των γυναικών.

    Για αιώνες η απαξία των αμβλώσεων, η δαιμονοποίηση των γυναικών που επέλεγαν να προβούν σε αυτές και οι επικρεμάμενες ποινικές κυρώσεις που επέφερε η τέλεσή τους ήταν βαθιά ριζωμένα στις κοινωνίες και τη νομοθεσία που τις ρύθμιζε. Μέχρι τις 22 Ιανουαρίου του 1973, όταν με την υπόθεση “Roe v. Wade” , μια απόφαση ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, το Δικαστήριο έκρινε ότι «το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών προστατεύει την ελευθερία μιας εγκύου γυναίκας να επιλέγει να προβεί σε άμβλωση χωρίς υπερβολικό κυβερνητικό περιορισμό». Η αρχή είχε πραγματοποιηθεί.

    Λίγα χρόνια αργότερα, στην Ελλάδα το 1983, εποχή κατά την οποία το φεμινιστικό κίνημα οργανώνεται και οι γυναίκες ζητούν σημαντικές αλλαγές μέσα από έντονες διαμαρτυρίες, η Αυτόνομη Κίνηση Γυναικών αρχίζει έναν εντυπωσιακό αγώνα για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων στη χώρα. Μια ομάδα 500 γυναικών υπέγραψαν ότι είχαν κάνει µία ή περισσότερες εκτρώσεις, παρά την αντίθετη νομοθεσία. Από αυτές, 7 κλήθηκαν σε ανάκριση, γεγονός που πυροδότησε τα φεμινιστικά αισθήματα, και οδήγησε σε διαμαρτυρία στα Προπύλαια, με τα χαρακτηριστικά συνθήματα «Έξω οι νόμοι από το κορμί µας» και «Όλες είμαστε παράνομες». Έτσι, το 1986 υπερψηφίστηκε στην Ελλάδα σχετικό νομοσχέδιο.

    Είναι αξιοσημείωτο το πώς μία κατάκτηση του φεμινιστικού κύματος, ένα δικαίωμα που θεωρείτο μέχρι πρότινος κεκτημένο και αναφαίρετο, σήμερα αμφισβητείται. Στην Ελλάδα, ο δημόσιος διάλογος για τις αμβλώσεις πυροδοτήθηκε όταν στις αρχές της φετινής χρονιάς φιλοξενήθηκε σε στάσεις του Μετρό καμπάνια κατά των αμβλώσεων, η οποία αποσύρθηκε το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, έπειτα από τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ενώ τροφοδοτήθηκε και από το εξώφυλλο ενός ανδρικού περιοδικού με παρεμφερές περιεχόμενο. Με συνθήματα όπως «Αφήστε με να ζήσω» και «Διάλεξε τη ζωή», οι καμπάνιες αυτές, παρουσιάζοντας εσφαλμένα ιατρικά δεδομένα αναφορικά με τη ζωή του εμβρύου, ταύτιζαν την άμβλωση με δολοφονία, εξισώνοντας συνεπώς και τη γυναίκα που επιλέγει να προβεί σε αυτή με δολοφόνο, επιδιώκοντας να οξύνουν τη συναισθηματική φόρτιση και τα αισθήματα ενοχής αναφορικά με την πράξη της άμβλωσης.

    Το νομικό πλαίσιο για την άμβλωση στη χώρα μας είναι σαφές, όσο και τα ιατρικά και επιστημονικά δεδομένα στη βάση των οποίων δομήθηκε. Κεντρική θέση κατέχει εδώ το ζήτημα της αρχής της ανθρώπινης ζωής. Βάσει των θεωριών του ποινικού δικαίου, η ανθρώπινη ζωή ξεκινά είτε από την έναρξη των ωδίνων του τοκετού είτε από τη στιγμή της εξόδου του πρώτου μέλος του σώματος του βρέφους από το σώμα της μητέρας. Κατά την ιατρική επιστήμη δε, το έμβρυο είναι ένας «εν δυνάμει» ανθρώπινος οργανισμός, ο οποίος αποκτά υπόσταση όταν γίνει βιώσιμος, δηλαδή όταν μπορεί να επιζήσει χωρίς να εξαρτάται από τον οργανισμό της κυοφορούσας. H βιωσιμότητα κατά μέσο όρο επέρχεται στο τέλος του δεύτερου τριμήνου της κύησης, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν αποκλίσεις ανά περίπτωση, καθώς ένα παθογενές έμβρυο πιθανόν να γίνει βιώσιμο αρκετά αργότερα.

    Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο νομοθέτης επέλεξε συγκεκριμένα χρονικά όρια μέσα στα οποία είναι επιτρεπτή η τεχνητή διακοπή της κύησης. Κεντρική θέση εδώ έχει το άρθρο 304 του Ποινικού Κώδικα, με βάση το οποίο η έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) επιτρέπεται μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα – γυναικολόγο, με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα, σε μια πλειάδα περιπτώσεων.  Σημείο αναφοράς για τις επιτρεπόμενες περιπτώσεις είναι το στάδιο της κύησης, με βάση το οποίο τίθενται αντίστοιχες προϋποθέσεις-κριτήρια για το επιτρεπτό της. Παρόλο που η Ελληνική έννομη τάξη προστατεύει φαινομενικά την αναπαραγωγική ελευθερία, τουλάχιστον συγκριτικά με άλλες νομοθεσίες, ο μεμπτός χαρακτήρας της άμβλωσης γίνεται φανερός από το γεγονός ότι καταρχήν την απαγορεύει και εισάγει μόνο εξαιρέσεις που άρουν τον άδικο  χαρακτήρα της πράξης.

    Το δικαίωμα στην άμβλωση, ως έκφραση της αυτοδιάθεσης του σώματος των γυναικών πρόκειται για ένα βαρύνουσας σημασίας διακύβευμα. Τα επιχειρήματα όσων αντιτίθεται στην κατοχύρωση του συγκεκριμένου δικαιώματος αφενός διαστρεβλώνουν τα πορίσματα της ιατρικής επιστήμης, μεταβάλλοντας κατά το δοκούν τα χρονικά σημεία κατά τα οποία το έμβρυο αποκτά πλήρη λειτουργικότητα οργάνων και καθίσταται «βιώσιμο», και αφετέρου απηχούν ένα θρησκευτικό υπόβαθρο πίσω από την «ηθική συνείδηση» που επικαλούνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι η δήλωση του Πολωνού βουλευτή Jaroslaw Kaczynski πως θα έπρεπε κάθε κύηση να φτάνει στον τοκετό, ανεξαρτήτως των ιατρικών προβλημάτων που ίσως προκύψουν και του ενδεχομένου να γεννηθεί ένα νεογνό που θα ζήσει μόλις λίγες ώρες, ώστε να διασφαλιστεί πως «κάθε παιδί θα βαπτίζεται και θα έχει ένα όνομα». Σε ευνομούμενα όμως, ουδετερόθρησκα κράτη η παρείσφρηση τέτοιων απόψεων, που στερούνται ορθολογικής και επιστημονικής βάσης, στη νομοθεσία και τη νομολογία, τις αποφάσεις δηλαδή των δικαστηρίων, κρίνεται ως ανεπίτρεπτη.

    Η στέρηση του δικαιώματος της άμβλωσης ενέχει αναμφισβήτητα ένα υπόβαθρο θεώρησης της γυναίκας ως αναπαραγωγικής μηχανής, καθώς υποστηρίζει την αντίληψη πως, ό,τι και αν συμβεί, οποιεσδήποτε και αν είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες μια γυναίκα έμεινε έγκυος, θα πρέπει αυτή να είναι υποχρεωμένη να φέρει το παιδί στον κόσμο, ακόμη και αν αυτό μπορεί να είναι κάτι που δεν το επιθυμεί. Μια τέτοιου μεγέθους υποχώρηση του δικαιώματος του αυτοπροσδιορισμού της γυναίκας στο όνομα της πιθανής ζωής ενός μη αυτόβιου, «εν δυνάμει» ανθρώπινου οργανισμού, ωθεί σε ακραίες μορφές κρατικού παρεμβατισμού και σε αστυνόμευση του γυναικείου σώματος από τις διάφορες μορφές εξουσίας.

    Δύο πράγματα πρέπει να γίνουν αντιληπτά από τους πολέμιους της τεχνητής διακοπής της κύησης. Πρώτον, μία νομική απαγόρευση της τελευταίας δε θα κατάφερνε να σταματήσει τη διενέργεια της. Το μόνο αποτέλεσμα που θα είχε θα ήταν να ωθήσει πολλές γυναίκες σε επικίνδυνες πρακτικές προκειμένου να τερματίσουν πρόωρα μια κύηση που δεν επιθυμούν, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους. Σημαντικό είναι σαφώς να δοθεί έμφαση στη σεξουαλική αγωγή και την ενημέρωση γύρω από την πρόληψη και την ασφαλή σεξουαλική ζωή. Παρουσιάζει ενδιαφέρον ωστόσο πως κατά πλειοψηφία, οι υπέρμαχοι της κατάργησης του δικαιώματος στη νόμιμη άμβλωση, είναι οι ίδιοι που αντιτίθενται στην ένταξη σχετικού μαθήματος στα σχολικά προγράμματα.

    Δεύτερον, πρέπει να καταστεί σαφές πως οι υποστηρικτές του δικαιώματος στην άμβλωση δεν αντιμάχονται το θεσμό της μητρότητας, ούτε επιθυμούν να απομακρύνουν κάθε γυναίκα από το να γίνει μητέρα. Αντιθέτως, προσπαθούν να υπερασπιστούν το δικαίωμα της γυναίκας να επιλέγει η ίδια αν, πότε, και υπό ποιες συνθήκες θα γίνει μητέρα. Τα σχετικά επιχειρήματα περί φθοράς του θεσμού της οικογένειας και «υπογεννητικότητας» είναι άλλωστε τα ίδια επιχειρήματα που αναπαράγονται κατά του γάμου των ομοφύλων ζευγαριών, πρόκειται λοιπόν για μια συντηρητική ρητορική που λειτουργεί ανασταλτικά για την κατοχύρωση πλήθους ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

    Σε μια παγκόσμια κοινότητα που, ενόψει ιδίως της υγειονομικής κρίσης και των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της, απειλείται διαρκώς από την άνοδο του συντηρητισμού και των δυνάμεων της ακροδεξιάς, είναι πολύ σημαντικό να μην επιτρέψουμε να καταστεί το δικαίωμα στην άμβλωση ένα ζήτημα που εναπόκειται απλώς στον συσχετισμό των ιδεολογικών και πολιτικών δυνάμεων. Να μην αφεθεί στην αρένα των πολιτικών αντιπαραθέσεων, να μην γίνει ένα ακόμα μέσο άσκησης πολιτικής και προσέλκυσης ψήφων. Να εμπεδωθεί στη συνείδηση όλων των μελών της κοινωνίας πως πρόκειται για ένα πράγματι κεκτημένο και αναφαίρετο δικαίωμα και κάθε προσπάθεια επί μέρους δυνάμεων να ανοίξουν ξανά το ζήτημα των εκτρώσεων, αμφισβητώντας το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους, θα μας βρει απέναντι. Όπως συνέβη στην Πολωνία, και όπως θα συμβαίνει πάντοτε.

Φοιτητική Ένωση για το Φύλο και την Ισότητα – Το άρθρο υπογράφει το Δ.Σ.

(Ειρήνη Βλησσάρη, Ολυμπία Γαϊτανίδη , Φρειδερική Γκαμζάρη, Ερνεάνου Αναστασία Μαριάννα Νικολαΐδου, Αγγελική Πανταρτζίδη, Ελισάβετ Κρητικού)

Paula Rego, Tryptich, 1997-8