Γκέλη Ντηλιά: Αν ανθρωπιά σημαίνει ρίσκο ζωής, έχω επιβιώσει από πολλές ακραίες πιθανότητες

Συνέντευξη στην Κάλλια Βαβουλιώτη

H Γκέλη Ντηλιά, ποιήτρια και συγγραφέας εγκληματολογικού περιεχομένου, καθηγήτρια αγγλικών και εθελόντρια καθηγήτρια σε σωφρονιστικά καταστήματα, αποτελεί περίπτωση χαρισματικής πένας που συγχρόνως στηρίζει το έργο της με τον τρόπο ζωής της. Αφοπλιστικά ειλικρινής και λίγο πριν ετοιμαστεί να βρεθεί στην Αθήνα από το Ναύπλιο όπου και ζει για την μεγάλη παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου της "Άγιοι στην Κόλαση", η συγγραφέας εξομολογείται στο Pause τα μεγάλα της μυστικά- της συγγραφής και όχι μόνο.

 Έχετε κατά το παρελθόν γράψει με ψευδώνυμο όπως έχετε αναφέρει σε προγενέστερη συνέντευξη σας. Αινείας Γ.Ν και Αγγελική Ι. Βολιώτη . Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία και η Ποίηση ακόμα και σήμερα θέτουν έναν περιορισμό στην έκφραση των γυναικών σε σχέση με την ελευθερία λόγου που ενδεχομένως έχει ένας άνδρας;


Δεν πιστεύω ότι έχει να κάνει με κάτι περιοριστικό της έκφρασης των φύλων, αλλά με την καλλιέργεια μυστηρίου γύρω από την ταυτότητα. Σε κάθε περίπτωση συγγραφείς, όπως η Φερράντε, ανήκουν στους ευπώλητους ακριβώς επειδή κανείς δεν γνωρίζει ποιοι είναι. Θα έλεγα πως είναι ένα πολύ καλό διαφημιστικό κόλπο.

 

 

Γνωρίζοντας την εθελοντική σας δράση στις Φυλακές ως εθελόντρια καθηγήτρια Αγγλικών, και έχοντας αντλήσει ερεθίσματα από αυτή σας τη δράση με αποτέλεσμα την σπουδαία ποιητική συλλογή « Το στίγμα των βάλτων» Ποιήματα της Φυλακής από τις εκδ. ΑΩ αλλά και το νέο σας βιβλίο «Άγιοι στην Κόλαση» πόσο εύκολο είναι να κατανοήσει ένας απλός πολίτης τη ζωή ενός έγκλειστου και περισσότερο πώς μπορεί ένας συγγραφέας να μπει στα παπούτσια ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε αυτή τη θέση ;

Στους απλούς πολίτες αρέσει υπερβολικά η κλειδαρότρυπα. Αν παρατηρήσουμε τι είδους σίριαλ και ταινίες παρακολουθούν, τι ακούνε και τι διαβάζουν γενικώς, έχουν να κάνουν με τύπους που είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι. Το «καλό παιδί» θα αναμετρηθεί για λίγο με το «κακό παιδί» και μετά θα επιστρέψει στις εργοστασιακές ρυθμίσεις. Κατά κάποιο τρόπο, βάζει μια στολή που δεν του κάνει, εν γνώσει του. Δεν είναι εύκολο να συνειδητοποιήσει κάποιος το πόσο αβάσταχτος είναι ο εγκλεισμός. Άλλο να το διαβάζεις και άλλο να το βιώνεις. Επειδή στα γραφτά μου καταπιάνομαι με προσωπικότητες εκ πρώτης όψεως συνηθισμένες, κατά τη διαδικασία της συγγραφής καταλήγουν να με εκπλήσσουν με τη μεταστροφή τους σε κάτι απρόβλεπτο και τραγικό. Σε ένα βιβλίο επιτρέπονται όσα απαγορεύονται.

 

 

 Στο βιβλίο σας «Άγιοι στην Κόλαση» μία από τους κύριους ήρωες, η Ίριδα καταγόμενη από καλή οικογένεια, αντισυμβατική και συγχρόνως ρομαντική η ίδια καλείται να σηκώσει τον άθλο της επίλυσης ενός μυστηρίου το οποίο μπορεί να αποβεί και επικίνδυνος για την ασφάλεια της. Σας έχει τύχει ποτέ να βρεθείτε στο δίλημμα του να σιωπήσετε σε κάποιο κακώς κείμενο κοινωνικά; Ταυτίζεστε λοιπόν με την ηρωίδα σας ως προς αυτό αλλά και γενικότερα και σε τι βαθμό;


Ωραία ερώτηση! Κάποια πράγματα δεν πρέπει ποτέ να αποκαλύπτονται, για το καλό όλων. Ο βαθμός ταύτισης μου με την Ίριδα αρχίζει και τελειώνει με το ενδιαφέρον και την ενσυναίσθηση που δείχνει για κάποιον που δεν γνωρίζει και την απόφαση της να δώσει μάχη, ώστε να λάμψει η αλήθεια. Δεν θα αδιαφορούσα ποτέ για κάποιον που οι περιστάσεις τον έκαναν να βρίσκεται σε αδύναμη θέση.Αν ανθρωπιά σημαίνει ρίσκο ζωής, έχω επιβιώσει από πολλές ακραίες πιθανότητες.

 

Στο βιβλίο σας θίγονται παραπλεύρως σοβαρά ζητήματα της εποχής μας, όπως το gender fluidity, η ηθική και πόσο ελαστική μπορεί να είναι αυτή αναλόγως τις περιστάσεις, ζητήματα δικαιοσύνης σε ένα σύγχρονο πλαίσιο ενώ η γραφή σας θα έλεγε κανείς πως «σε χειρουργεί με το γάντι». Ποιο είναι το μυστικό με την εμπειρία που έχετε τόσο στο μετερίζι του ποιητικού λόγου αλλά και στον πεζό για να μιλήσει κανείς για δύσκολα θέματα χωρίς να γίνει διδακτικός με την αρνητική έννοια προς τον αναγνώστη;


Για να λάβει ο δέκτης το μήνυμα από τον πομπό θα πρέπει να γνωρίζει εξ αρχής τον τρόπο με τον οποίο θα το μεταδώσει. Αν το ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί μια προβληματική γόνιμη ώστε ο δέκτης να αναθεωρήσει και να υιοθετήσει μια εναλλακτική στάση πάνω στο αναφαίρετο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, τότε ο τρόπος προσέγγισης οφείλει να είναι ανάλογος. Ηθική σε δόσεις δεν υπάρχει. Όπως θα διαπιστώσει κανείς από το στυλ γραφής μου, είναι ωμό, κυνικό και έξω από τα δόντια. Οι αλήθειες δεν γίνεται να επιχρυσώνονται για να ακουστούν. Όταν η κοινωνία πρέπει επιτέλους να απεγκλωβιστεί από τις αυταπάτες στις οποίες είναι δέσμια, σε ό,τι με αφορά έρχομαι σε ευθεία ρήξη με όλα. Δεν με ενδιαφέρει να είμαι αρεστή. Με ενδιαφέρει να έχω ήσυχη τη συνείδησή μου. Όσο για τα ζητήματα δικαίου, θεωρώ ότι σε παγκόσμια κλίμακα οι νομοθεσίες είναι ανάλογες με τις κοινωνίες τις οποίες διέπουν. Πάντως σίγουρα η Δικαιοσύνη δεν είναι τυφλή.

 

 Αντιστρόφως, θα ήθελα να μου πείτε ως αναγνώστρια τι κάνει ένα καλό βιβλίο στα δικά σας μάτια ; Ποιο/α βιβλίο/α διαβάζετε το τελευταίο διάστημα ;

Ένα καλό βιβλίο είναι αυτό που δεν ήθελα να τελειώσει, που το έχω υπογραμμίσει και σχολιάσει, που μου έχει προσδώσει κάποιο στοιχείο στον χαρακτήρα μου που αν δεν το είχα διαβάσει δεν θα το είχα, που με έκανε να ζήσω μια άλλη ζωή.

Αυτή την εποχή διαβάζω το βιβλίο του Πάνου Σόμπολου, «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας τριακονταπενταετίας όπως τα έζησα», βασισμένο σε τρανταχτές υποθέσεις που θα μείνουν για πάντα και θα συζητούνται.

 Στο τελευταίο σας βιβλίο «Άγιοι στην Κόλαση» υπηρετείτε την αστυνομική λογοτεχνία με ιδιαίτερο σεβασμό. Αν είχατε τη δυνατότητα να συναντήσετε τον Αστυνόμο Μπέκα του Μάρκαρη, τον Σέρλοκ Χόλμς του Ντόιλ ή τον Ηρακλή Πουαρό της Κρίστι με ποιον θα επιθυμούσατε να συνομιλήσετε και γιατί;

Θα προτιμούσα τον τελευταίο, καθώς θεωρώ ότι ο τρόπος που φτάνει στη λύση είναι η αποθέωση της ευφυΐας. Απολαμβάνω όλους τους ψυχαναγκασμούς του.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να μοιραστείτε μαζί μας, εάν έχετε κάποια βαθιά πεποίθηση για τη ζωή ή για τη συγγραφή με την οποία πορεύεστε – κάτι σαν κοσμοθεωρία- και να μας δώσετε μία γεύση από όσα ετοιμάζετε στο μέλλον.


Η βασική πεποίθηση μου είναι ότι ποτέ δεν περνάς το ίδιο ποτάμι δυο φορές. Είμαστε όλες οι αποφάσεις που έχουμε πάρει, αλλά και όσες δεν τολμήσαμε μέχρι τώρα. Βρίσκομαι μονίμως σε μια εξελισσόμενη κατάσταση, όπου προσπαθώ να αξιοποιήσω ακόμη και το παραμικρό ερέθισμα της καθημερινότητας και να ζω τη ζωή μου με τέχνη. Σε ένα στίχο έχω γράψει, «… παρακαλώ να μου βάλετε ένα στυλό στο χέρι, να γράφω και στον άλλο κόσμο…». Στο συρτάρι μου, εκτός από τα Διηγήματα της Φυλακής και διάφορα ποιήματα έντονα ερωτικά, τώρα τελευταία, υπάρχουν δυο έτοιμα μυθιστορήματα. Όταν γράφω ποίηση, γράφω για εμένα. Όταν γράφω μεγάλη φόρμα, γράφω για τον αναγνώστη. Είμαι πρωτίστως αναγνώστρια του εαυτού μου. Στον κόσμο των εκδόσεων θα υπάρχω για όσο θα έχω να μοιραστώ κάτι ενδιαφέρον χωρίς ωραιοποιήσεις και περιστροφές. Είναι βαρετό να επαναλαμβάνεται κανείς για λίγη δημοσιότητα.

*Το βιβλίο της Γκέλης Ντηλιά "Άγιοι στην Κόλαση" εκδ. ΑΩ παρουσιάζεται τη Δευτέρα 27.01 στο βιβλιοκαφέ Έναστρον (Σόλωνος 101) στις 19:00.

Σταμάτης Πακάκης: Η έμπνευσή μου είναι οι άνθρωποι δίπλα μου, η κοινωνία στην οποία ζω…

Συνέντευξη στην Κάλλια Βαβουλιώτη

Τον Σταμάτη Πακάκη τον γνώρισα διαδικτυακά εδώ και αρκετό καιρό , από τότε που ανέβαζε το 550, τον παρακολουθούσα και τον διάβαζα συχνά πυκνά . Ξέρετε τι λένε, κάποιες φορές έχει περισσότερο σημασία να διαβάζει κανείς τι γράφει κάποιος για να αντιληφθεί περί τίνος πρόκειται παρά να τον ρωτήσει απευθείας. Τον ξεχώρισα σύντομα στην "σφαίρα" του Facebook, χιούμορ, αφοσίωση στην δουλειά του και πραγματική, αγνή αγάπη για όσα κάνει. Το διαπίστωσα βλέποντας με πόση τρυφερότητα άγγιξε την "Σονάτα του Σεληνόφωτος" που παίζεται στο Faust. Ένα έργο ιδιαίτερα δύσκολο κατά τη γνώμη μου, καθότι πέρα της ανάλυσης και των αρκετών συμβολισμών, έχει αγαπηθεί και ιδιαίτερα από το κοινό όλων των ηλικιών. Εν μέσω κορωνοϊού απτόητοι λοιπόν, συζητήσαμε για τη ζωή του, το θέατρο που μάλλον είναι ταυτόσημα και άλλα πολλά...

Αρχικά Σταμάτη να σε καλωσορίσουμε στο Pause. Μίλησέ  μας για τα παιδικά σου χρόνια στη Ρόδο. Τι παιδί ήσουν;

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και είμαι έτοιμος να πατήσω Play στις απαντήσεις μου. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την Ρόδο. Γεννήθηκα στο κέντρο της πόλης αλλά μετά από λίγα χρόνια μετακομίσαμε στην Κρεμαστή. Εκεί είχα την τύχη να μεγαλώσω μέσα σε χωράφια και δίπλα στη θάλασσα. Επίσης μεγάλη τύχη να έχω μία γιαγιά που με κράταγε όταν δούλευε η μητέρα μου, η οποία με αντιμετώπιζε ως ενήλικα, με άκουγε πραγματικά σε όσα της έλεγα. Σπάνιο να προσέχεις και να παρακολουθείς τα λεγόμενα ενός παιδιού. Θα πατήσω το Fast Forward και θα πω πως η Ρόδος ήταν η αρχή για τα πάντα. Για την ίδια μου την ύπαρξη αλλά και για τις σπουδές μου (Ωδείο και Μουσικό Σχολείο). Πλέον η Ρόδος είναι η οικογένεια μου, οι λίγοι αγαπημένοι μου φίλοι που μπορώ να μιλάω αληθινά μαζί τους σα να μην έχει περάσει μέρα από τα 17 μας, που έφυγα από το νησί για να σπουδάσω Μουσικολογία Αθηνών και φυσικά η Ρόδος για μένα είναι ο Αύγουστος, ο μήνας των διακοπών μου. Τι παιδί ήμουν; Μάλλον δύσκολο για τους δικούς μου και τέλειο για τους εκπαιδευτικούς και την παρέα μου. Ήμουν ένα παιδί κοινωνικό αλλά ταυτόχρονα ντροπαλό. Ένα παιδί επαναστάτης αλλά και πειθαρχημένος στρατιώτης. Ώριμο και ανώριμο. Ανέκαθεν με χαρακτήριζαν αντίθετα επίθετα.

 Πως ήρθαν οι τέχνες- έχεις ασχοληθεί και με το τραγούδι αλλά και με το θέατρο- στη ζωή σου;

Οι τέχνες ήρθαν συγκυριακά. Η μία μορφή τέχνης έφερε την άλλη. Είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύω πως αν είσαι πραγματικός καλλιτέχνης με αντίληψη και πειθαρχεία μπορείς να κάνεις όλες τις τέχνες καλά. Εφόσον υπάρξει η περίοδος μελέτης και η σωστή καθοδήγηση, αλλά και η επιμονή και το μεράκι. Εγώ σαν παιδί χόρευα ασταμάτητα, άκουγα μουσική και ζωγράφιζα. Μεγάλωσα ωστόσο σε ένα μη καλλιτεχνικό περιβάλλον οπότε δεν μπήκα στη διαδικασία συστηματικής ενασχόλησης με κάποια από αυτές τις τέχνες. Όμως βρέθηκε μία παλιά κιθάρα στο σπίτι και κάπως έτσι ξεκίνησα να γρατζουνάω υπό την καθοδήγηση της μεγάλης μου αδερφής η οποία ήξερα όλα κι όλα δύο τραγούδια από το Νέο Κύμα. Το ένα έφερε το άλλο πραγματικά, η μία τέχνη με οδήγησε σε μία άλλη… ζωγραφική….κλασική κιθάρα…κρουστά σε φιλαρμονική….μουσικό σχολείο….ωδείο….φλάουτο…..χορωδία…Μουσικολογία…θέατρο…κινησιολογία…χορός…κλασικό τραγούδι…βοηθός παραγωγής….βοηθός σκηνοθέτη….βοηθός σκηνοθέτης…..σκηνοθέτης….. να δω που θα με οδηγήσουν τα πράγματα.

Παλιότερα, το «550» που ήταν ένα εντελώς ξεχωριστό και μοντέρνο έργο τώρα «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» φαίνεται ότι δεν βάζεις φραγμούς στο τι θα επιλέξεις να δραματοποιήσεις κάθε φορά. Που βρίσκεις την έμπνευσή σου;

Πράγματι είναι εντελώς διαφορετικές αυτές οι δύο δουλειές αλλά είναι και τα δύο μέρος του εαυτού μου. Χαίρομαι και περνάω καλά σκηνοθετώντας μία κωμωδία ειδικά όπως το «550» όπου ήταν το κείμενο δικό μου και έβλεπα αυτά που είχα στο μυαλό μου να παίρνουν σάρκα και οστά. Από  την άλλη πλευρά η Σονάτα του σεληνόφωτος ήταν μία διαδικασία που με έβαλε να μπω στο μυαλό ενός μεγάλου ποιητή μας, του Γιάννη Ρίτσου, και να προσπαθήσω να ερμηνεύσω τα γραφόμενά του μέσα από τη δική μου αντίληψη και να παρουσιάσω το έργο του μέσα από τη δική μου αισθητική. Η έμπνευσή μου είναι οι άνθρωποι δίπλα μου, η κοινωνία στην οποία ζω…. Έτσι προκύπτουν τα κείμενα που γράφω, μέσα από παρατήρηση και προσπάθεια ερμηνείας των ερεθισμάτων μου. Η πραγματική ζωή λοιπόν.

Με τι κριτήριο επιλέγεις τα έργα που θα ανεβάσεις;

Με το υποκειμενικό μου γούστο.

Σε φόβισε το γεγονός ότι «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» είναι ένα έργο ευρέως αναγνωσμένο και διαδεδομένο- καθώς διδάσκεται ακόμα και στα σχολεία; Πως προέκυψε η ιδέα να καταπιαστείς φέτος με το εν λόγω έργο;

Είναι αγαπημένο μου κείμενο από την εποχή του σχολείου. Το είχα κι εγώ στη διδακτέα ύλη του Λυκείου. Δε φοβήθηκα καθόλου διότι ήθελα να το προσεγγίσω με σεβασμό και αγάπη. Επίσης αν και ευρέως αναγνωσμένο έδωσα τη σκηνοθετική μου ματιά και την ερμηνευτική μου προσέγγιση στον ρόλο του Νέου όπου τον μεταμορφώνω, όπως είδες κι εσύ στη δημοσιογραφική παράστασή μας, από το ερωτικό απωθημένο της Γυναίκας με τα μαύρα μέχρι τον Θάνατο, κι από τον Αφηγητή μέχρι το μέλλον…

Μιας και επέλεξες ένα έργο του Ρίτσου, δράττομαι της ευκαιρίας να σε ρωτήσω ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ποιητές και τι ξεχωριστό βρίσκεις στον καθένα;

Αγαπημένοι ποιητές είναι ο Καβάφης, η Δημουλά, η Γώγου και θα μου επιτρέψεις να πω και τη Νικολάκοπουλου που μέσα από το έργο της έχω δώσει για μένα στίχους που τους θεωρώ ποίηση.

 Η ζωή σου χωρίζεται  ανάμεσα σε Faust, Δήμο Αθηναίων, διδάσκεις σε ωδείο και Λυρική. Να ρωτήσω λοιπόν πως προλαβαίνεις; Είσαι και εσύ από εκείνους τους καλλιτέχνες που πλέον αναγκάζονται να κάνουν αρκετές δουλειές προκειμένου να επιβιώσουν λόγω κρίσης;

Τα προλαβαίνω με καλή οργάνωση. Υπάρχουν περίοδοι που κάνω τριπλές πρόβες καθημερινά διότι είμαι σε 3 ή και 4 παραγωγές και χτυπάω 13ωρα στον δρόμο. Πριν ενάμιση χρόνο είχα πάθει 2 υπερκοπώσεις με αποτέλεσμα να μην μπορώ να λειτουργήσω και να εργαστώ κι από τότε είδα τα πράγματα αλλιώς. Πιο χαλαρά. Είμαι υπεύθυνος μόνο γι αυτά που αναλαμβάνω. Ξεκίνησα να δουλεύω πριν την κρίση και όντως τα πράγματα ήταν πιο εύκολα ωστόσο ήμουν μικρός τότε και δεν με εμπόδισε η κρίση να διατηρήσω τα όνειρά μου και να έχω στόχους. Δεν παραιτήθηκα ούτε μιζέριασα. Ανήκω στους τυχερούς που βιοπορίζονται από την τέχνη τους. Αυτό το αβέβαιο μέλλον και οι δυσκολίες της εποχής με κάνουν δημιουργικό. Κάθε δύσκολη συνθήκη κάτι νέο γεννάει.

 Αν ναι, θεωρείς ότι αυτό επηρεάζει το αποτέλεσμα της δουλειάς σου και επίσης πότε βρίσκεις χρόνο για τον εαυτό σου και τι επιλέγεις να κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου;

Έχοντας ως έμπνευση την κοινωνία και τους ανθρώπους πλάι μου σίγουρα με επηρεάζει. Ελεύθερο χρόνο έχω σπάνια. Όταν έχω φροντίζω να συναντώ φίλους, να περπατάω μόνος μου στην πόλη και να βλέπω ταινίες. Επίσης η δουλειά μου επειδή την αγαπώ με γεμίζει και ψυχαγωγούμαι ή διασκεδάζω, αν θες, επομένως πολλές φορές ο ελεύθερος χρόνος δε μου χρειάζεται ειδικά αν είμαι σε ένα πρότζεκτ που εκτιμώ τους συναδέλφους μου, γουστάρω το έργο κτλ

Έχεις κάνει ποτέ “pause” και αν ναι σε τι και γιατί; Σε δίδαξε κάτι αυτή η παύση;

Φυσικά! Η παύση είναι σημαντική. Έχω κάνει παύση σε τοξικούς ανθρώπους, σε δουλειές που δεν περνούσα καλά, σε παλιές φιλίες που δεν είχαμε καμία ουσιαστική επικοινωνία, σε σχέσεις… πολλές οι παύσεις… έκανα παύση ακόμη και σε προσωπικούς μου δαίμονες.

 Σιγά σιγά, φτάσαμε στο τέλος της συνέντευξης, να σε ευχαριστήσω για τον χρόνο και την καλή σου διάθεση. Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες μας; Ένα μήνυμα ή μια ευχή;

Θα κάνω μόνο μία ευχή με αφορμή λόγω των ημερών…. Υγεία και Ειρήνη, γαμώτο. Αγάπη για τον πλανήτη και τους κατοίκους του. Ερχόμαστε για λίγο σε αυτή την γαλαζοπράσινη μπάλα και αντί να αφήνουμε πίσω μας μόνο θετική ενέργεια, αφήνουμε αρνητικά φορτισμένα συναισθήματα, θλίψη και πολέμο.

*Η Σονάτα του Σεληνόφωτος σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Πακάκη θα παίζεται για ακόμα 4  Παρασκευές στο Faust- Bar- Theatre.