Τετάρτη 31 Μαρτίου 2021

Οι δύο όψεις των social media | Έλλη Πράντζου

 


Όσο τα social media γίνονται φωνή για πολλούς από εμάς τόσο θα γίνονται και στόχος λογοκρισίας από άλλους. Αυτό δεν αποτελεί, βέβαια, ένα φαινόμενο πρωτοφανές όμως τον τελευταίο καιρό το συναντάμε όλο και συχνότερα καθώς για διάφορους λόγους που βρίσκουν πάτημα στην πολιτική ειδικά της κοινότητας του facebook, αποκλείονται συνήθως άνθρωποι οι οποίοι τολμούν να θίξουν δημοσίως θέματα χρήζοντα ξεμπροστιάσματος. Κι ενώ κάποιοι άλλοι ανενόχλητα σκορπούν τη μισαλλοδοξία, την προπαγάνδα και τα ψέματα, όσοι τολμούν να σταθούν απέναντί τους τελικά δεν είναι λίγες οι φορές που μπλοκάρονται. Το ποιοι είναι οι μεν και ποιοι οι δε όπως και τους λόγους που επικρατεί αυτή η κατάσταση το αφήνω στην κρίση του/της αναγνώστη/ριας.

Βάσει αυτής της πραγματικότητας, ωστόσο, γεννιούνται κάποιοι προβληματισμοί. Κατ’ αρχάς νομίζω πως μπορούμε να συμφωνήσουμε στο ότι για όλα τα παραπάνω δε φταίει το μέσον αλλά οι άνθρωποι πίσω από αυτό όπως συνέβαινε και συμβαίνει πάντα με τα πάντα. Η χειρότερη πλευρά των social media είναι τα φακελώματα, τα μπαναρίσματα, ο εθισμός και το κομμάτι εκείνο της κοινωνίας που βρίσκει άπλετο χώρο να εξαπολύει κάθε τόσο τους οχετούς του προς πάσα κατεύθυνση.

Εδώ, όμως, έγκειται το παράδοξο του πράγματος. Το ίδιο το μέσον αποτελεί μια άμεση δυνατότητα καταπολέμησης κι όλων των μειονεκτημάτων του αφού με έναν σύγχρονο τρόπο μας δίνει το έδαφος να τα πολεμήσουμε ως ο αντίλογός τους. Χωρίς να σημαίνει, φυσικά, πως είναι ο μόνος τρόπος, σίγουρα είναι ένας αποτελεσματικά συμπληρωματικός. Ας μην ξεχνάμε ότι δυστυχώς χωρίς τα social media, όπως έχει αποδειχτεί, μαζί με τα ξερά μάλλον θα καίγονταν και τα χλωρά μιας και δε θα είχαμε ούτε τόσο άμεση ευκαιρία ευρείας αντίδρασης απέναντι σε πολλά κοινωνικοπολιτικά κακώς κείμενα, ούτε τόσο άμεση πρόσβαση σε ενημέρωση χωρίς προπαγάνδες, ούτε τόσο άμεσο βήμα μαζικής οργάνωσης ενάντια σε τακτικές καταπάτησης δικαιωμάτων, ούτε τόσο άμεση ευκαιρία ευρείας έκφρασης σε οποιονδήποτε τομέα.

Επιπλέον, ειδικά άνθρωποι της γενιάς μου οι οποίοι παλεύουν να διαδώσουν μέσα σε όλα και τη δουλειά τους χωρίς άλλου είδους πλάτες και δεκανίκια, θα παρέμεναν δίχως την παραμικρή διευκόλυνση και δίοδο στην απόλυτη αφάνεια που επιβάλλουν τις περισσότερες φορές οι κλίκες κάποιων λίγων εκλεκτών του εκάστοτε, καλλιτεχνικού κυρίως, χώρου. Προφανώς και σε αυτόν τον τομέα η ευκολία του μέσου γίνεται στα χέρια κάποιων διέξοδος υπερπροβολής κι αιτία υπερεκτίμησης όχι και τόσο ουσιαστικών προτύπων. Δεν είναι αποδεδειγμένη εξ ορισμού άλλωστε η αξία κανενός εκεί έξω και κάποια πράγματα επαφίενται στην κρίση του εκάστοτε δέκτη τους. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι για ακόμη μια φορά το ίδιο το μέσον αποδεικνύεται σωτήριο στα χέρια κάποιων και καταστροφικό στα χέρια κάποιων άλλων.

Πολλοί σκεφτόμαστε πως ήρθε η ώρα να πάψουμε να υπάρχουμε στον κόσμο των social media κάθε φορά που συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με το μπλοκάρισμα στην -εκάστοτε- Έλενα Ακρίτα. Παρ’ όλα αυτά, για να είμαι ειλικρινής, με μια πιο ψύχραιμη μάτια θα έλεγα πως δεν ξέρω κατά πόσο θα καταφέρναμε να πολεμήσουμε αυτό που μας τρώει ή αν θα φιμωνόμασταν εν μέρει ακόμη πιο πολύ σε κάθε επίπεδο στην περίπτωση που όντως αποχωρούσαμε από τα social media. Οι αγώνες δίνονται στους δρόμους και με τρόπους πολύ πιο δυναμικούς, αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Κι όμως, νομίζω πως θα ήμασταν "τυφλοί" αν παραβλέπαμε την άλλη μορφή των αγώνων που μπορεί κανείς να δώσει ακόμη και χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσο γελοίο κι αν φαίνεται.

Οι φωνές μας δεν είναι αμελητέο όπλο. Και δε θα γίνονταν απόπειρα φίμωσης των φωνών μας από κάποιους αν δεν είχαν καταφέρει να τους ενοχλήσουν. Η εποχή, λοιπόν, μας δίνει κι άλλα βήματα έκφρασης. Αμφιλεγόμενα μεν αλλά στο χέρι μας είναι αν θα τα αξιοποιήσουμε, αν θα τα χρησιμοποιήσουμε ως εχθροί εκ των έσω, αν θα τα εκμεταλλευτούμε ή αν θα τα αφήσουμε να μας αλλοιώσουν.

Ίσως μεθαύριο αποκτήσω μια διαφορετική οπτική για το θέμα. Όμως όσα βιώνουμε νιώθω ότι τουλάχιστον προς το παρόν επιβεβαιώνουν ότι κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Μακάρι να βρεθεί ένας άλλος τόσο εύκολα προσβάσιμος αποτελεσματικός τρόπος έκφρασης κι αντίδρασης χωρίς τα παρατρεχάμενα σοβαρά μειονεκτήματα των social media. Αλλά δυστυχώς όσο υπάρχουμε οι άνθρωποι τόσο θα υπάρχουν δύο όψεις σε κάθε νόμισμα η μία εκ των οποίων δε θα είναι ποτέ καλή. Ίσως απλώς καλείσαι να διαλέξεις τη δική σου θέση σε όλο αυτό. Κι ίσως αυτό να είναι τελικά το πιο σημαντικό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου