Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2018

Χρόνια πολλά "Οδυσσέα" | Εύη Μουρέλλου

Λατρεύω τα βιβλία. Μου αρέσει να φτιάχνω γαλλικό καφέ –γλυκό, με λίγο γάλα εβαπορέ- στην μεγάλη μπλε κούπα, να βουλιάζω στον καναπέ του σαλονιού με μια μικρή κουβέρτα δίπλα ,γιατί ποτέ δεν ξέρεις, πολύ να κρυώνω πιο μετά, και να χάνομαι μέσα σε σελίδες και κεφάλαια. Θα είμαι όμως ειλικρινής: έχω συνήθως μια προτίμηση στα ολιγοσέλιδα βιβλία, εκείνα που μπορώ μέσα σε μια, άντε δυο μέρες, να ‘χω πιει μονορούφι. Τα μεγαλύτερα βιβλία θέλουν περισσότερο χρόνο, και αν τύχει κάτι και τα αφήσεις για λίγες μέρες βγαίνεις εκτός κλίματος, και άντε μετά να εγκλιματιστείς πάλι. 

Τον «Οδυσσέα» του James Joyce τον αγόρασα μετά από ένα μάθημα που παρακολούθησα σχετικά με το ίδιο το έργο και τον συγγραφέα του. Η εκδοχή ενός άλλου Οδυσσέα και μια άλλης Πηνελόπης στον σύγχρονο κόσμο και όχι στην καταπράσινη Ιθάκη μου κίνησε το ενδιαφέρον- αυτό το βιβλίο, είπα, θα το διαβάσω, κι ας είναι κοντά 1000 σελίδες. Την επόμενη μέρα, λοιπόν, το παρήγγειλα.

Για όσους δεν γνωρίζουν τον James Joyce (James Augustine Aloysius Joyce), ήταν ένας Ιρλανδός συγγραφέας και ποιητής που γεννήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1882 –σαν σήμερα!- και έχει θέση ανάμεσα στους κορυφαίους λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Ο Joyce μπορεί να γεννήθηκε στο Δουβλίνο, όμως έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εκτός Ιρλανδίας. Κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έζησε στη Ζυρίχη, ενώ μετά την λήξη του μετακόμισε στο Παρίσι, μετά από πρόσκληση του ποιητή Έζρα Πάουντ. Την συγγραφή του Οδυσσέα, που επρόκειτο να γίνει ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο του, την ξεκίνησε το 1914.

Ο Οδυσσέας ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 1921, και εκδόθηκε το 1922, στις 2 Φεβρουαρίου –πάλι σαν σήμερα!- στα γενέθλια του Joyce. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο, ένα κράμα όλων των τεχνικών της μυθιστορηματικής πρακτικής. Αποτελείται από 18 συνολικά κεφάλαια, ενώ ολόκληρο περιγράφει μια ημέρα από την ζωή του κεντρικού ήρωα, του Λέοπολντ Μπλούμ -1000 σχεδόν σελίδες μιλάνε για μια και μοναδική ημέρα. Το ταξίδι του πολυμήχανου Οδυσσέα περιγράφεται εδώ σαν περιπλάνηση του Οδυσσέα του Joyce στους δρόμους του Δουβλίνου. 
 
Στον Οδυσσέα περιγράφονται οι σκέψεις και οι πράξεις των αληθινών ανθρώπων, ακόμα και οι αισχρές και άσεμνες. Μπορούμε να δούμε τον άνθρωπο εκ των έσω, τα μύχιά του, μέσα και από τον εσωτερικό μονόλογο που χρησιμοποιεί ο Joyce, με αποκορύφωμα την χρήση του εσωτερικού μονολόγου της Μόλλυ Μπλουμ (η Πηνελόπη του βιβλίου) στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου. 
Το βιβλίο κλείνει με την λέξη «Ναι», από την Μόλλυ Μπλουμ, τελειώνοντας έτσι τον δίχως σημεία στίξης μονόλογό της. Όλο το βιβλίο κλείνει με το ναι, το ναι της Πηνελόπης. 

«ναι είπα ναι θέλω Ναι.» (Οδυσσέας, James Joyce)
Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1922 στο Παρίσι, ενώ απαγορεύθηκε ως άσεμνο στην Αγγλία, την Ιρλανδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, κατηγορούμενο ως αισχρό πορνογράφημα. Το 1933 ο δικαστής M. Woosley ήρε την απαγόρευση του βιβλίου –έως τότε το βιβλίο κυκλοφορούσε στον Αγγλόφωνο κόσμο μέσα από μερικά λαθραία αντίτυπα. 
Από όταν πήρα το βιβλίο στα χέρια μου και το τοποθέτησα στην βιβλιοθήκη, έλεγα κάθε λίγο πως θα το αρχίσω, αλλά όλο και κάποιο άλλο βιβλίο ξεκινούσα. Κάπου κάπου διάβαζα κάτι που μου θύμιζε πως υπάρχει στο ράφι μου, όπως εκείνη η εκδήλωση με τον Μαραθώνιο Ανάγνωσης του Ulysses.

Σαν σήμερα λοιπόν γεννήθηκε ο James Joyce και σαν σήμερα κυκλοφόρησε το έργο του Οδυσσέας. Πάλι πέφτω πάνω σε μια υπενθύμιση του βιβλίου, πάλι λέω στον εαυτό μου να το ξεκινήσω. Μόνο αυτή την φορά το έκανα και πράξη, φύσηξα από πάνω του την σκόνη τόσων μηνών, εξοπλίστηκα με γαλλικό καφέ και με την μικρή κουβέρτα μου, και άρχισα το διάβασμα. 
Εντάξει, ακόμα δεν άρχισα. Αλλά υπόσχομαι από αύριο, θα έχω ξεκινήσει!


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου