Κύριο Μένου

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2021

Γρηγόριος Ξενόπουλος: Ο αισθαντικός Ζακυνθινός μυθιστοριογράφος | Νινέτα Πλυτά


Σαν σήμερα το 1951 πεθαίνει ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, "ο αγαπημένος μου κλασικός" όπως τον λέω συχνά. Τον γνώρισα μέσα από το βιβλίο της Λένας Μαντά "Έρωτας σαν βροχή", το οποίο αξιοποιεί με αρκετά ευρηματικό τρόπο την πλοκή της "Αναδυομένης" του Ξενόπουλου, που ήταν και το πρώτο βιβλίο του που διάβασα.

Για μένα ο Ξενόπουλος είναι ο πρόδρομος των σημερινών κοινωνικών μυθιστορημάτων, που συχνά λαμβάνουν τον χαρακτηρισμό "γυναικεία λογοτεχνία" κυρίως γιατί έχουν ερωτικό περιεχόμενο (και -ως γνωστόν- το ερωτικό περιεχόμενο θεωρείται ελαφρύ και συνεπώς γυναικείο -no further comments). Μάλιστα, είχε κατηγορηθεί και ο ίδιος ότι γράφει ελαφρά κυρίως γιατί έγραφε πολύ και συχνά (έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων), δίνοντας αφορμή στους λογοτεχνικούς του εχθρούς να του ασκήσουν κριτική. Το γεγονός ότι διαφορετικά έργα του δημοσιεύονταν ταυτόχρονα σε πολλές εφημερίδες, και μάλιστα σε συνέχειες, ενίσχυε αυτό τον ισχυρισμό όπως και το ότι βιοποριζόταν απ' αυτά (γεγονός κατακριτέο για έναν λογοτέχνη που σεβόταν τον εαυτό του).

Στην κριτική που του ασκήθηκε απαντούσε με ποικίλους τρόπους: ένας ήταν με τους ιδιαίτερους προλόγους που έγραφε στα μυθιστορήματά του, στους οποίους εξηγούσε το πώς και το γιατί γράφει. Ένας ακόμη είναι μέσα από την μυθιστορηματική αυτοβιογραφία του "Η ζωή μου σαν μυθιστόρημα" όπου σκιαγραφεί αρκετά παραστατικά την εποχή και τα αίτια που οδήγησαν στην κριτική ενώ δεν διστάζει να εντοπίσει και δικά του μειονεκτήματα.

Ένας ακόμη λόγος που αγαπώ τον Ξενόπουλο είναι η θέση της γυναίκας στα έργα του. Με μια γρήγορη ματιά στην εργογραφία του γίνεται φανερό ότι αρκετοί τίτλοι είναι γυναικεία ονόματα ή επίθετα θηλυκού γένους. Οι γυναίκες στα μυθιστορήματά του όχι μόνο έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά πολλές φορές επαναστατούν (που ακούστηκε κάτι τέτοιο για εκείνη την εποχή;). Οι ηρωίδες του είτε δεν διστάζουν να αντιδράσουν απέναντι στα ήθη της εποχής είτε παρουσιάζονται ως μοιραίες δίνοντας στο ανδρικό φύλο το ρόλο του δευτεραγωνιστή. Μάλιστα, ο τρόπος που σκιαγραφεί ο Ξενόπουλος τη σχέση των δύο φύλων τον καθιστά προσφιλή επιλογή για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στην Α Λυκείου στον θεματικό κύκλο "τα φύλα στη Λογοτεχνία".

Τέλος, θεωρώ ότι λόγω της κατανοητής του γλώσσας, των αρκετά εκσυγχρονισμένων για την εποχή του ιδεών και της έντονης δράσης τα έργα του μπορούν να αποτελέσουν ενδιαφέροντα αναγνώσματα για μικρούς (πέρα από  μεγάλους)  και ίσως έναυσμα για βαθύτερη ενασχόληση με τη λογοτεχνία. Άλλωστε ο Ξενόπουλος είχε εμπειρία στην δημιουργία στενών σχέσεων με παιδιά μέσω της γραφής ήδη από το περιοδικό "η Διάπλασις των Παίδων", όπου έγραφε μέχρι τα 80 του χρόνια με την υπογραφή ''Σας ασπάζομαι, Φαίδων''.

Για ένα σύντομο βιογραφικό του Γρηγορίου Ξενόπουλου πατήστε εδώ.



Με δικά του λόγια:

  • "Ίσως υπάρχουν γυναίκες που υποπτεύονται ότι δεν είναι ωραίαι, αλλά δεν υπάρχει ποιητής που να μην έχη την βεβαιότητα ότι είναι μεγάλος."
*
  • "Μα έτσι εύκολα αλλάζουν οι άνθρωποι τις ιδέες τους; Κι από τις ιδέες πάλι του κόσμου, μόνο τις πιο σωστές, τις πιο λογικές πρέπει να κοιτάμε και να σεβόμαστε; Ή και τις πιο δυνατές, τις βαθιά ριζωμένες; Μα την αλήθεια, αυτές καμιά φορά απαιτούν σεβασμό μεγαλύτερο…"

Υ.Γ. Τα μυθιστορήματα του Ξενόπουλου κυκλοφορούν αυτό το διάστημα στα περίπτερα με μία από τις κυριακάτικες εφημερίδες!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου